آنالیز: کاپیتان همه‌کاره؛ 9 پست سزار آسپلیکوئتا در چلسی

هفت‌یک- فراز و فرود مدافعان چلسی در پنج سال اخیر تا حد زیادی به تغییر سرمربی و تغییرات سیستم مربوط بوده است.

معروف است  که تغییر سیستم آنتونیو کونته به 3- 4- 3 در فاصله چند ماه پس از آغاز فصل 17- 2016 در بین دو نیمه شکست 0- 3 در خانه آرسنال باعث تغییر سرنوشت فصل برای این تیم شد. این اتفاق همچنین پایان دوران جان تری و برانیسلاو ایوانوویچ را سرعت بخشید چرا که این دو نفر برای بازی در سیستمی که شامل پوشش‌دهی فضای بیشتر به نسبت دفاع چهارنفره بود، مناسب نبودند. در سوی دیگر به سود داوید لوییز شد که دوست داشت به عنوان بازیکن آزاد بازی کند و مارکوس آلونسو که مدافع چپی نه چندان قابل اطمینان اما وینگ- بک چپ موثری بود.

اما این دو نفر در دفاع چهار نفره تحت هدایت مائوریتزیو ساری چندان راحت نبودند و این شرایط در تیم فرانک لمپارد نیز صدق می‌کرد. او داوید لوییز را فروخت، آلونسو را نیمکت نشین کرد و در عوض بن چیلول را خرید تا در پست دفاع چپ به میدان برود. با این حال انتصاب توماس توخل در ماه ژانویه به این معنا بود که چلسی بار دیگر به سیستم سه دفاعه برخواهد گشت و آلونسو نیز به زمین برمی‌گردد.

در میان تمام این تحولات، یک نفر همواره جایگاهش را حفظ کرد. سزار آسپیلیکوئتا، کاپیتان باشگاه، تطبیق‌پذیری بسیار زیادی از زمان پیوستن به این تیم در سال 2012 داشته است. حالا می‌توان در نهمین فصل حضور او در باشگاه گفت که او 9 نقش متفاوت را ایفا کرده است.

***

نقش 1: مدافع راست

مدافع راست پستی است که آسپیلیکوئتا بیشتر از هر جای دیگری در آن راحت است. این پستی است که او در مارسی در آن به میدان می‌رفت و در آنجا به مدافع کناری جنگنده و با ذهنیت هجومی معروف شد که از بالا و پایین رفتن در طول زمین با سرعت زیاد لذت می‌برد.

او پس از پیوستن به این باشگاه گزینه‌ای بسیار متفاوت با ایوانوویچ، مدافع راست آن زمان، به حساب می‌آمد که بیشتر یک بازیکن دفاعی بود؛ هرچند که سانترهای این بازیکن صرب با بازیِ بیشتر در کناره‌ها بهتر شده بود.

برای مثال وقتی چلسی در فینال جام جهانی باشگاه‌ها در سال 2012 برابر کورینتیانس عقب بود، رافا بنیتس سعی کرد قدرت هجومی تیمش را با بیرون کشیدن ایوانوویچ و بردن آسپیلیکوئتا به زمین افزایش دهد. این کار جواب نداد اما نشان دهنده شهرت او در آن زمان بود- مدافع کناری با ذهنیت هجومی که شرکت بیشتری در حملات داشت و فرصت بیشتری خلق می‌کرد.

نقش آسپیلیکوئتا در محدوده بازی به عنوان یک مدافع راست تحت هدایت سرمربیان متفاوت تغییر کرد. او با ساری موقعیتی مستحکم را برای مدتی طولانی حفظ کرده و روی بازیسازی صبورانه تمرکز داشت و لمپارد او را تشویق می‌کرد که بیشتر جلو برود.

آسپیلیکوئتا در پایان دوران فوتبالش پیش و بیش از هر چیز به عنوان یک مدافع راست شناخته خواهد شد. اما او در بیشتر دوران حضورش در چلسی در سایر پست‌ها بازی کرده است…

***

نقش 2: هافبک راست

آسپیلیکوئتا این روزها به عنوان یک مدافع صرف شناخته می‌شود، هافبک کناری به سبک قدیمی که باید وینگرها را متوقف کرده و روی آنها تکل بزند. اما آسپلیکوئتا کارش را به عنوان هافبک متمایل به سمت راست با اوساسونا آغاز کرد و در دوران رشد در چلسی نیز در این پست به میدان رفت.

وقتی روبرتو دی متئو پس از شکست برابر یوونتوس در لیگ قهرمانان اخراج شد، بسیاری باور داشتند که اشتباه بزرگ او استفاده از ادن هازارد به عنوان تک مهاجم تیمش بوده اما بزرگ‌ترین تصمیم غیرمعمول او این بود که آسپیلیکوئتا را در سمت راست خط میانی به کار گرفت. اینجا او در سمت مقابل به عنوان جلوترین بازیکن چلسی قرار دارد.

با این حال او عملکرد خوبی در این نقش داشت و یارگیری موثری با کوادوو آساموا داشت. این که بازیکن غنایی کمی پس از تعویض آسپیلیکوئتا موفق به گلزنی شد، نشانگر همین موضوع است.

آسپیلیکوئتا همچنین در برهه‌ای توسط ژوزه مورینیو در این پست به کار گرفته شد که برجسته‌ترین آن شکست در نیمه نهایی لیگ قهرمانان برابر اتلتیکو مادرید در سال 2014 بود. مورینیو خواهان حضور دفاعی بیشتر برای بستن راه حملات فیلیپه لوییس بود- بازیکنی که چلسی در همان تابستان به خدمت گرفت. با این حال چلسی دو گل از سوی دیگر دریافت کرد که تعلل هازارد به خوان فران اجازه داد که بدون مزاحمی از پشتش عبور کند. شاید باید از آسپیلیکوئتا در سمت چپ استفاده می‌شد…

***

نقس 3: مدافع چپ

در واقع مورینیو به صورت کلی از آسپیلیکوئتا در سمت چپ دفاع چهار نفره‌اش بازی می‌گرفت- این اتفاق به حدی تکرار شد که او جای اشلی کول، موفق‌ترین مدافع چپ در تاریخ فوتبال انگلیس، را گرفت.

آسپیلیکوئتا اولین بازیکن راست پایی نیست که به راحتی در پست دفاع چپ جا افتاده- پائولو مالدینی بارزترین مثال در این مورد است- اما جذاب‌ترین جنبه این است که چلسی از دو بازیکن راست پا در سمت چپ استفاده می‌کرد. هازارد ستاره تیم در قهرمانی فصل 15- 2014 بود- او جایزه بهترین بازیکن لیگ و بهترین بازیکن فصل به انتخاب اتحادیه روزنامه نگاران را دریافت کرد- اما او با بازیکنی که بتواند کناره‌ها را پوشش دهد به میانه میدان حرکت نمی‌کرد و این اتفاقی بود که بعدها با آلونسو رخ داد. وقتی آسپیلیکوئتا سانترهایی را روی محوطه جریمه ارسال می‌کرد، بیشتر پس از این بود که توپ را روی پای قوی‌ترش که پای راست بود، می‌انداخت و این صحنه روی گل با ضربه سر دیه‌گو کاستا برابر استون ویلا هم دیده شد.

آسپیلیکوئتا به ندرت قادر به پوشش دهی و پر کردن جای خالی هم تیمی‌ها بود اما در مجموع این نقش بسته به حضور او در این پست، حصول اطمینان از پر بودن منطقه مربوط به مدافع چپ و به حداقل رساندن فاصله بین خودش و تری بود که دوست نداشت مجبور به پوشش فضاهای کناری شود.

***

نقش 4: مدافع میانی سمت راست

شاید آسپیلیکوئتا تصور می‌کرد که تغییر سیستم کونته و استفاده از دفاع سه نفره به این معنا باشد که او باید در پست وینگ- بک به میدان برود- در واقع پس از تعویض کونته در ورزشگاه امارات، این دقیقا جایی بود که آسپیلیکوئتا به مدت نیم ساعت در آن بازی کرد؛ در حالی که آلونسو در سمت دیگر زمین بود.

اما وقتی کونته از ابتدای دیدارها از این سیستم استفاده کرد، آسیپلیکوئتا به عنوان مدافع سمت راست در دفاع سه نفره به کار گرفته شد. علیرغم کوتاهی قد برای ایفای نقش کامل مدافع میانی و قرار داشتن غیرقابل اطمینان داوید لوییز در سمت چپش، آسپیلیکوئتا عملکرد بسیار خوبی در این نقش از خود به نمایش گذاشت. تنها مشکل زمانی بود که او در نبردهای هوایی مورد آزمایش قرار می‌گرفت- مشخصا اولین شکست چلسی پس از تغییر سیستم باخت 0- 2 در خانه تاتنهام بود که هر دو گل روی ارسال پاس کریستین اریکسن در منطقه آسپیلیکوئتا و ضربه سر دلی الی به ثمر رسید.

آسپیلیکوئتا در آن زمان در توضیح نقش خود گفت:” من بیشتر در مرکز قرار دارم و شاید بیشتر با توپ بازی می‌کنم چون ما بازی‌سازی را از دفاع انجام می‌دهیم. بیشتر مالک توپ هستم و نیازی به پوشش‌دهی و سانتر از کناره‌ها نیست اما نقشی است که از آن لذت می‌برم.”

آسپیلیکوئتا فصل بعد، پس از پیوستن آلوارو موراتا به این تیم، بهترین فوتبالش را در این پست به نمایش گذاشت. او همکاری خوبی با هموطنش شکل داد، معمولا از کانال‌های باریک در سمت راست محوطه جریمه سانترهایی انجام می‌داد تا موقعیت سرزنی برای موراتا در چند ماه ابتدایی درخشان این بازیکن فراهم کند که شامل به ثمر رسیدن این گل پیروزی بخش برابر منچستریونایتد بود.

***

نقش 5: هافبک، نفوذ برای تبدیل شدن به یار اضافه خط میانی

تغییر و تبدیل شدن به پست بالا در اواخر فصل منجر به قهرمانی تحت هدایت کونته رخ داد؛ زمانی که آسپیلیکوئتا صرفا در پستش در سمت راست دفاع سه نفره به میدان نمی‌رفت بلکه در عوض در فاز هجومی تا نقش بازیکن میانی متمایل به راست پیشروی می‌کرد تا سیستم 5-2- 3 بیشتر به 5- 3- 2 تبدیل شد چرا که داوید لوییز و گری کیهیل در خط دفاعی تنها بودند و در خط میانی مثلثی کامل دیده می‌شد. اینجا آسپیلیکوئتا جلوتر از سسک فابرگاس و نمانیا ماتیچ قرار گرفته تا به عبور از خطوط حریف کمک کند.

این اتفاق بستگی به این داشت که تعبیر کونته از نقطه آغاز تهدید ضد حمله حریف کجا باشد. اگر قرار بود توپ‌هایی برای بازیکنان نفوذ کننده از خط میانی ارسال شود، آسپیلیکوئتا تا خط میانی پیش می‌رفت. اگر قرار بود توپ‌های بلند از دفاع به حمله فرستاده شود، او روی کاهش فضای کناری داوید لوییز تمرکز کرده و در خط دفاع سه نفره باقی می‌ماند.

این پست واقعا نام خاصی ندارد اما با پست هافبک قدیمی که تیم‌ها در فرمت هرمی سیستم 5-3- 2 از آن استفاده می‌کردند قابل مقایسه است و بسیار به نقشی که گاهی و کانسلو در این فصل برای منچسترسیتی ایفا می‌کند، شباهت دارد.

***

نقش 6: وینگ- بک راست

همانطور که پیش از این اشاره شد، آسپیلیکوئتا مدت کوتاهی در پست وینگ- بک تحت هدایت کونته بازی کرد، پس از آن به سمت راست خط دفاع سه نفره منتقل شد و در فصل گذشته تحت هدایت لمپارد بار دیگر در همین نقش ظاهر شد؛ خصوصا در سه بازی پیش از کریسمس که لمپارد از سه مدافع میانی استفاده می‌کرد اما ترجیح داد از آنتونیو رودیگر در سمت راست این خط دفاعی سه نفره استفاده کند.

آسپیلیکوئتا به اندازه‌ای که از یک مدافع راست که از پیشروی خوشحال است، انتظار می‌رود، در این پست راحت بود. با این حال نکته ضروری این است که در حالی که بعضی از مدافعان راست با ذهنیت دفاعی تنها می‌توانند به سمت داخل حرکت کرده و در سمت راست دفاع سه نفره بازی کنند و بعضی مدافعان راست هجومی تنها می‌توانند به عنوان وینگ- بک بازی کنند اما آسپیلیکوئتا با خوشحالی قادر به انجام هر دو کار است.

***

نقش 7: وینگ- بک چپ

و اگر آسپیلیکوئتا می‌تواند به عنوان وینگ- بک در راست و مدافع کناری در چپ بازی کند… پس حضور در پست وینگ- بک چپ نباید مشکل‌ساز باشد، اینطور نیست؟

او تنها چندبار در این پست به میدان رفت که تحت هدایت کونته بود. وقتی آلونسو مانند شکست 0- 2 برابر منچستریونایتد غایب بود، کونته جانشین درستی به عنوان وینگ- بک در سمت چپ نداشت بنابراین کورت زوما را در پست مدافع میانی به کار گرفته و آسپیلیکوئتا را از مدافع میانی متمایل به راست به پست وینگ- بک چپ برد.

او همین تغییر را چند ماه بعد در جریان شکست در جام خیریه برابر آرسنال پس از جدایی آلونسو و جانشین شدن او با رودیگر انجام داد. این شاید نقشی باشد که آسپیلیکوئتا کمتر از هر نقش دیگری در آن راحت بوده چون وینگ- بک مسئولیت پوشش‌دهی و رفت و آمد بیشتری نسبت به مدافع کناری دارد اما او خیلی خوب با آن کنار آمد. هرچند توانست در خط طولی راحت باشد و سانترهای خوبی ارسال کند اما توانست زمان‌بندی درستی برای نفوذهایش داشته باشد- مانند پاس گل دیگری برای موراتا که در خانه استوک‌سیتی ارسال کرد  و در آن از پشت سر اضافه شد و با ضربه چیپی شبیه به فابرگاس، توپ را از بالای سر خط دفاع حریف، برای مهاجم خودی فرستاد.

***

نقش 8: مدافع میانی

یک مدافع میانی سنتی؟ در دفاع چهارنفره؟ بله. شاید فقط یک بار و شاید شما تماشای آن را از دست داده باشید چون در روز آخر فصل 19- 2018 در جریان تساوی بدون گل خانگی برابر لستر بود که اکثرا روی قهرمانی منچسترسیتی یا لیورپول تمرکز کرده بودند. این آخرین بازی ساری روی نیمکت چلسی در لیگ بود؛ هرچند فینال لیگ اروپا برابر آرسنال نیز پیش رو قرار داشت.

این اقدام غیرمعمول شاید به این دلیل بود که ساری از حرکات جیمی واردی در کانال داخلی سمت چپ محوطه جریمه می‌ترسید و باور داشت که آسپیلیکوئتا گزینه بهتری به نسبت آندریاس کریستنسن است که روی نیمکت قرار داشت. بنابراین داویده زاپاکاستا به جای آسپیلیکوئتا به مدافع راست به میدان رفت و بازیکن اسپانیایی به مرکز آمد تا در کنار داوید لوییز به عنوان بخشی از زوج دو نفره سنتی مدافع میانی به کار گرفته شود.

این ترکیب خوب جواب داد- اینجا آسپیلیکوئتا مشخصا مدافع میانی سمت راست در دفاع چهار نفره است…

… و با واردی کورس گذاشته تا در ضد حمله از او پیشی گرفته و سانتر مارک آلبرایتون را دفع کند. در واقع آسپیلیکوئتا دستور یارگیری هم داشت.

***

نقش 9: مدافع میانی سمت راست نفوذی

انتصاب توخل باعث بازگشت به سیستم 1- 2- 4- 3 شد که چلسی کم و بیش تحت هدایت کونته نیز با آن بازی می‌کرد. طبیعتا آسپیلیکوئتا نیز بار دیگر به مدافع میانی متمایل به سمت راست تبدیل شد.

اما این واقعا نقش جدیدی است. نقل قول از آسپیلیکوئتا درباره نقش خودش در سمت راست خط دفاعی سه نفره تحت هدایت کونته را به خاطر دارید؟ ” نیازی به نفوذ نیست.” شرایط با توخل اینطور نیست. آسپیلیکوئتا کارش را در سمت راست خط دفاعی سه نفره آغاز می‌کند اما به صورت مداوم نفوذهایی برای از کنار وینگ- بک راست چلسی دارد که معمولا کالوم هادسون اودوی است تا بتواند حریف را غافلگیر کند.

در حقیقت او اولین گل پس از حضور توخل برابر برنلی را دقیقا از همین موقعیت به ثمر رساند. شانس زیادی وجود ندارد که آسپیلیکوئتا در این حرکت دخیل باشد اما نفوذ او…

… در نهایت به ثمر نشست؛ هادسون اودوی توپی را انداخت و آسپیلیکوئتا آن را به بالای تور دروازه دوخت.

و بنابراین این با نقش او تحت هدایت کونته- به عنوان “مدافع میانی نفوذی” به سبک شفیلد یونایتد، به جای کسی که در پستش باقی می‌ماند – یا زمانی که به سمت مرکز زمین می‌رفت، بسیار متفاوت است.

آسپیلیکوئتا تا پایان فصل آینده که دهمین سال حضورش در استمفوردبریج است، قرارداد دارد. در گذشته بازیکنان جوایزی برای یک دهه حضور در باشگاهی دریافت می‌کردند. مناسب‌ترین ادای احترام به آسپیلیکوئتا می‌تواند استفاده از او در دهمین نقش متفاوت برای نشانه گذاری دهمین فصل حضورش در این تیم باشد. این نقش چه شماره 9 کاذب، چه “اینورتد وینگر” سمت چپ یا دروازه‌بان اضطراری باشد، روند رکوردهای آسپیلیکوئتا نشان می‌دهد که او برای این چالش آماده است.