راز و رمزهای استعدادیابی؛ چگونه یک ستاره را کشف کنیم
هفت‌یک– هری ردنپ به تازگی تماسی از سوی یک استعدادیاب داشت که به او گفت همان روز بازی درخشان‌ترین استعدادی که در 30 سال کارش دیده، را تماشا کرده است. این بازیکن- یا پسربچه مدرسه‌ای- ستاره 15 ساله اگزترسیتی، اتان آمپادو، بود. این مدافع میانی در اولین بازی حرفه‌ای‌اش، به عنوان بهترین بازیکن زمین انتخاب شد؛ تقریبا یک سال پیش از این‌که امتحانات نهایی دبیرستانش را پشت سر بگذارد.
اتان آمپادو بعد از درخشش خیره‌کننده در اگزترسیتی، به چلسی پیوست و اکنون به طور قرضی برای لایپزیش بازی می‌کند.
او ستاره نوجوانی است که خیلی‌ها به دنبالش هستند. نمایندگان آرسنال و منچستریونایتد پیش از این راهی سنت جیمزز پارک شدند و با گزارش‌هایی تحسین‌آمیز به باشگاه‌های‌شان برگشتند. اما سوال این است که وقتی استعدادیابها بازی یک بازیکن را تماشا می‌کنند، دقیقا به چه چیزهایی توجه دارند و آیا رازی برای کشف ستاره‌ها وجود دارد؟ فورفورتو برای رسیدن به پاسخ این سوال‌ها، با تعدادی از بهترین استعدادیابهای دنیای فوتبال صحبت کرد:
گواین ویلیامز، استعدادیاب سابق چلسی، جان تری را وقتی که به عنوان یک هافبک 13 ساله برای باشگاه کوچک سِنراب اف سی بازی می‌کرد، کشف کرد. او می‌گوید که یک بازیکن باید دو ویژگی داشته باشد تا بتواند پیشرفت کند:” مسئله داشتن دو ویژگی است: توانایی و نگرش. یک بازیکن باید هر دو را داشته باشد. به نظر من، توانایی، داشتن قدرت تصمیم‌گیری در زمین است. آیا او می‌تواند یک پاس رو به جلو را ببیند؟ آیا او می‌تواند بازیکن حریف را از پیش رو بردارد؟ آیا او می‌تواند یک و دو کند؟ اگر او مدافع است، می‌تواند بدون تکل زدن، توپ حریف را قطع کند؟ جان در دادن پاس خیلی خوب بود و می‌توانست به جلو زمین برود و برگردد. او هیچ جلسه تمرینی‌ای را از دست نمی‌داد و از روز اول، یک لیدر بود. حتی وسط زمستان هم او تی‌شرت و شورت می‌پوشید.”
گرت بیل در 17 سالگی در ساوتهمپتون درخشید و مشخص بود که دوران حرفه‌ای باشکوهی در پیش دارد.
همین ترکیب کیفیت‌های تکنیکی و ذهنی بود که در سال 2007، تاتنهام را متوجه بازیکن 17 ساله ساوتهمپتون کرد. دیمین کومولی، مدیر سابق بخش فوتبال تاتنهام می‌گوید:” مل جانسن، استعدادیاب من، گرت بیل را به باشگاه معرفی کرد. او گفت ” ساوتهمپتون بازیکنی داره که فوق‌العاده‌اس. باید بیای و ببینیش!” او من را به یاد پائولو مالدینی انداخت؛ به خاطر چپ پا بودن و سرعتش. ما با او و خانواده‌اش دیدار کردیم و او شخصیت فوق‌العاده‌ای داشت. او بسیار فروتن بود و بدون این‌که مغرور باشد، اعتماد به نفس داشت.”
هماهنگی با فرهنگ باشگاه
هرچند، برای استعدادیابها دشوار است که بتوانند شخصیت یک بازیکن را پیش از این‌که به باشگاه بپیوندد، ارزیابی کنند. ویلیامز یکی از دروازه‌بان‌های سابق چلسی را به یاد می‌آورد که در اولین مقطع حضور ژوزه مورینیو در این باشگاه، با او دچار مشکل شد و در نهایت حتی یک بازی هم برای آبی‌‌ها انجام نداد:” در اولین روز کار مورینیو، او گفت که همه باید ساعت 7 صبح در زمین تمرین حضور داشته باشند. او می‌خواست تعهد بازیکنان را تست کند. همه حضور پیدا کردند، به جز یک نفر [ایو] مما-کالامبی. اگر بازیکنی شور و اشتیاق نداشته باشد، نمی‌تواند به ترکیب راه پیدا کند.”
ویلیامز- که اکنون به عنوان استعدادیابِ هال سیتی کار می‌کند- برای اطلاع از شخصیت یک بازیکن، بسیاری از سوابق او را بررسی می‌کند:” من با مربیان و هم‌تیمی‌های سابق بازیکن صحبت می‌کنم- نیاز دارید که بدانید یک بازیکن خارج از زمین چگونه است. آیا مشروب می‌نوشد؟ دختربازی می‌کند؟ خرابکاری راه می‌اندازد؟ رابرت روئِن، مدیر بخش فوتبال باشگاه برنتفورد، می‌گوید که این باشگاه به دنبال بازیکنانی است که شخصیت‌شان با اخلاقیات باشگاه هماهنگ باشد:” اگر باشگاه سرمایه‌گذاری‌ای انجام می‌دهد، فارغ از ابعاد آن سرمایه‌گذاری، مهم است که مطمئن باشید آن سرمایه‌گذاری به اندازه کافی است. منابع شما می‌توانند نکات مثبت و منفی زیادی در مورد شخصیت یک بازیکن به شما بگویند. ما فرهنگی داریم که در برنتفورد به آن افتخار می‌کنیم؛ بنابراین مهم است که هر بازیکنی که به باشگاه ملحق می‌شود، نه تنها به این فرهنگ آسیب نزند، که به آن پایبند باشد.”
آمار و داده‌ها کافی نیستند
برنتفورد یکی از باشگاه.هایی است که از WyScout، Instatscout و Scout 7 استفاده می‌کند- نرم افزارهایی که ویدئو کلیپ بازی و آمار فردی بازیکنان از سراسر دنیا را با یک کلیک در دسترس قرار می‌دهد. روئن می‌گوید:” سرمربی مسئول ساختن پروفایل‌های بازیکنان است تا ویژگی‌های هر پست که مناسب سبک بازی تیم است، توضیح بدهد. این پروفایل‌ها سپس به صورت گزارش درمی‌آید. Scout 7 کیفیت پاسخ‌ها برای هر منطقه را با سطح مورد نظر استعدادیابها می‌سنجد. سپس این نرم افزار فهرستی از گزینه‌های مدنظر را با توجه به اطلاعات داده شده، به شما می‌دهد.”
هیچ داده آماری نمی‌توانست نشان بدهد که مودریچ به برنده توپ طلا و عنوان بهترین بازیکن جام جهانی تبدیل خواهد شد.
اما آیا داده‌ها واقعا می‌توانند همان کاری که چشم استعدادیابها در تمرینات می‌کند را انجام بدهند؟ کومولی به دلیل استفاده از این شیوه برای به خدمت گرفتن بازیکن در تاتنهام و لیورپول مورد انتقاد قرار گرفت و او تایید کرد که این روش، محدودیت‌های خودش را دارد:” تکنولوژی هنوز آنقدر پیشرفت نکرده که کیفیت بازیکنی مانند مودریچ را توضیح بدهد. او هافبکی است که خیلی گل یا خیلی تکل نمی‌زند- بنابراین چه ویژگی‌ای به طور دقیق او را به بازیکنی بسیار خوب تبدیل می‌کند؟
استعدادیابهای ما در تاتنهام، او را در زمان بازی برای دینامو زاگرب کشف کردند. آنها متوجه شدند که توانایی او است که باعث می‌شود بازیکن حریف توپ را به کناره‌ها یا رو به عقب پاس بدهد زیرا بازی منطقه‌ای او خیلی خوب بود. همچنین، اولین لمس توپ او، همیشه به فضاهای خالی است که به این معنی است که او پاس‌های رو به جلوی زیادی می‌دهد.”
قمار روی نابغه‌ها
هرچند بررسی سابقه بازیکن و داده‌های مربوط به او، می‌تواند پیش از ارائه پیشنهاد، به ساختن پروفایلی برای او کمک کند اما احساس هیجان یک استعدادیاب، وقتی با یک استعداد کم نظیر روبرو می‌شود، نمی‌توان به هیچ شکلی بیان کرد. ویلیامز می‌گوید:” شما همیشه به دنبال بازیکنی هستید که بتواند کارهای متفاوتی را انجام بدهد. جو کول بهترین بازیکنی بود که من دیده بودم. او وقتی 11 ساله بود، برای تیم زیر 13 ساله‌ها بازی می‌کرد. او همه ویژگی‌های تکنیکی را داشت. می‌توانست با هر دو پا بازی کند؛ او به شکل فوق‌العاده‌ای می‌توانست تغییر سرعت بدهد؛ دید بالایی داشت. ما با داشتن او، تیم‌های حریف را 6-1 می‌بردیم.
مایکل کریک، جو کول و فرانک لمپارد، ستاره‌های جوان وستهام، که خیلی زود توسط باشگاه‌های بزرگ‌تر شکار شدند.
ژوزه مورینیو همین نوع بازیکنان را دوست داشت. او بازیکنانی را دوست داشت که بتوانند موقعیت ایجاد کنند. او بازیکنانی را می‌خواست که تکنیک و توانایی داشته باشند. در چلسی، ما مدت‌ها در مورد خرید داوید ویا صحبت کردیم اما نتوانستیم او را به خدمت بگیریم.” ردنپ اولین‌بار که پائولو دی کانیو را دید، به یاد دارد؛ وقتی که این ستاره ایتالیایی در شفیلد ونزدی بازی می‌کرد:” من بازیکنانی را دوست دارم که برای تیم‌های من دردسر ایجاد می‌کنند و از تماشای تمرینات آنها لذت می‌برم. در وستهام، عادت داشتم به بازیکنانم بگویم که با دی کانیو یارگیری کنند زیرا او همیشه برای ما مشکل ایجاد می‌کرد.
وقتی شانس به خدمت گرفتن او پیش آمد، نیاز به فکر کردن دوباره نبود؛ هرچند همه به من گفتند او باعث اخراج من می‌شود. او نابغه بود. پیدا کردن بازیکنانی مانند مودریچ، [رافائل] فن در فارت و دی کانیو، احساس فوق‌العاده‌ای دارد- بازیکنانی که نظرات خود را ابراز می‌کنند. مسئله اصلی همین است.”
مودریچ از باهوش ترین بازیکناییه تا حالا دیدم