بررسی تاکتیکی فصل 23-2022 لیگ برتر: دفاع چهار نفره و پاس در عمق

هفت‌یک- همانطور که انتظار می‌رفت، این فصل شبیه به هیچ فصلی نبود.

‌تعداد اخراج‌های رکوردشکن، بیشترین گل در یک فصل لیگ برتر و نبرد روز پایانی برای بقا، همگی داستان‌های هیجان‌انگیزی را به وجود آوردند، اما روندهای تاکتیکی متفاوتی نیز در فصل 23-2022 وجود داشت.

‌مدافعان به داخل می‌زنند و ۳-۳-۴ را به ۱-۴-۲-۳ تبدیل می‌کنند

‌به ندرت یک روند تاکتیکی تا این حد یکدست در بین تیم‌های برتر وجود داشته است. آخرین نوآوری تاکتیکی پپ گواردیولا برای کنترل بیشتر خط هافبک شامل آوردن یک مدافع در ۳-۳-۴ به خط میانی برای شکل‌گیری ۱-۴-۲-۳ بوده است‌ که یک خط هافبک مربعی با یک زوج هافبک محوری پشت دو بازیکن شماره ۱۰ ایجاد می‌کند.

گواردیولا برای اجرای این طرح، دائما بازیکنانش را تغییر می‌داد. برناردو سیلوا که در پیروزی‌ منچسترسیتی مقابل استون ویلا، در پست دفاع چپ بازی را شروع کرد و مقابل آرسنال هنگام داشتن مالکیت توسط سیتی، به خط هافبک می‌آمد، گفت:”در چند سال گذشته، دفاع چپ پستی برای هافبک‌ها بوده است.”

ریکو لوئیس هجده ساله از آکادمی سیتی، پیش از جام جهانی این نقش را ایفا کرد که به گفته گواردیولا یک “پست عالی” برای او بود، اما بعدا جان استونز، مدافع میانی تیم، این نقش را تصاحب کرد.

آرسنال تحت هدایت میکل آرتتا نیز مشابه این کار را انجام داده است و اولکساندر زینچنکو، مدافع چپ را در هنگام بازیسازی خود جابجا می‌کند تا به سه مدافع و دو هافبک محوری تبدیل شود. سپس «هافبک‌های شماره هشت‌ آزاد» شامل مارتین اودگارد و گرانیت ژاکا برای ساختن یک خط حمله پنج نفره، به جلو حرکت می‌کنند.

و لیورپول نیز فصل را به همین ترتیب به پایان رساند، با انتقال ترنت الکساندر-آرنولد، مدافع راست به خط هافبک ، در نقشی که یورگن کلوپ به عنوان نقش ” شش دوبل” توصیف می‌کند که “فرصت‌های مختلفی را برای تیم ما ایجاد کرد.”

اگر در فصول گذشته در کناره‌ها اورلپ می‌کردند و هدف کمک به مدافعان کناری بود، در این فصل آنها به طور فزاینده‌ای در خط هافبک بازی می‌کردند تا بیشتر بازی را کنترل کنند و به شماره ۱۰های جلو کشیده‌تر اجازه می‌داد آزادانه پرسه بزنند و به عنوان مرکز خلاقیت تیم عمل کنند. در این فصل فقط ۸۴ پاس گل توسط مدافعان کناری داده شده که کمتر از هر یک از چهار فصل گذشته (به ترتیب ۱۰۲، ۹۵، ۱۰۳، ۱۱۷) بود.

افزایش گلزنی با پاس در عمق

فوتبال واقعاً مانند یک چرخه عمل می‌کند. آگوست گذشته در مورد کاهش پاس‌های در عمق در سراسر اروپا نوشتم، اما این فصل از نظر توپ‌های ارسالی درست، شوت‌ها، xG، موقعیت‌های جدی و گل‌های از طریق پاس رو به جلو، رکوردی بالاتر از پنج سال اخیر در لیگ برتر داشته است.

اگر ارلینگ هالند به ذهن‌تان خطور می‌کند، پس به نیمه اشتباه منچستر فکر می‌کنید. منچستریونایتد اریک تن‌هاخ بیشترین شوت (۳۹)، موقعیت‌های خطرناک (۲۹) و گل (۱۴) را از این طریق دارد. در حالی که برونو فرناندز، گل‌سازترین بازیکن لیگ برتر از این موقعیت‌ها، به‌ویژه نیم‌فضاها را با پاس‌های مستقیم از عقب زمین هدف قرار می‌دهد.

این پاس‌ها اغلب در مرحله انتقال برای مارکوس راشفورد مهاجم تیم بودند و این یکی از دلیل اصلی این بود که او در این فصل با بهترین فصل گلزنی خود در لیگ برتر (۱۷ گل) برابری کرد.

گل‌های آنها مقابل آرسنال و لستر در خانه نمونه‌ای از همکاری آنهاست که در این فصل ۶ گل را با همین همکاری در لیگ برتر به ثمر رسانده است و پس از ارلینگ هالند و کوین دی‌بروینه (۸ گل) در رتبه دوم قرار دارند.

‌چهار گل رشفورد از طریق چنین پاس‌هایی، بیشتر از هر بازیکن دیگری است، اگرچه او در ۱-۳-۲-۴ تن‌هاخ بین نقش بال چپ و شماره ۹ تغییر مکان داده، و گاهی اوقات به دنبال فرار از بین مدافعان میانی حریف و در موارد دیگر منتظر قرار گرفتن در نقطه کور مدافع راست بوده است.

شاید تعجب‌آور نباشد که دی‌بروین در نمودارهای خلاقیت در پاس‌های عمقی پشت سر برونو فرناندز است، اما پاس‌های او از فضاهای جلوتر و متمایل‌تر به کناره‌های زمین بوده است آن هم اغلب در برابر خط دفاعی‌هایی که از عقب‌تر دفاع می‌کنند.

پاس گل دی‌بروینه برای هالند در هفته اول مقابل وستهم، همان گلی بود که بسیاری انتظار داشتند در طول فصل تکرار شود، اما وقتی تیم‌ها در مقابل سیتی قرار گرفتند، باید راه‌هایی برای سازگاری پیدا می‌کردند.

دی‌بروینه باز کردن خطوط دفاعی را از منطقه‌ای به نام منطقه ۱۴ انتخاب کرده است، فضای مرکزی خارج از محوطه جریمه که یک منطقه کلیدی برای ایجاد شانس است. او این را با پاس گل خود به برناردو نشان داد، هفت بازیکن نیوکاسل را از دور خارج و توپ را از بین پاهای جو ویلوک رد کرد.

کاهش پاس‌های عمقی به عنوان ابزار ایجاد شانس گلزنی در فصول اخیر تا حدی به دلیل بهبود کیفیت بلاک‌های دفاعی و دروازه‌بان‌ سوییپرها -VAR  هم بدون تاثیر نبود- بود.

مربیگری برای مدیریت پرسینگ و فرم دفاعی زمان می‌برد، بنابراین رکوردشکنی تعداد مربیان اخراجی و جایگزینی آنها ممکن است به همین علت باشد. در نهایت، خستگی مضاعف حضور در جام جهانی زمستانی احتمالاً دلیل انسجام کمتر دفاعی بوده است.

اگرچه تغییرات مربیگری اخیر تأثیرات تهاجمی مثبتی نیز داشته است.

نیوکاسل در رده چهارم برای گل‌های زده شده روی پاس‌های در عمق (۷) قرار گرفت و ۳-۳-۴ هجومی‌اش را زیر نظر ادی هاو به بالاترین سطح رساند. پاس‌های مورب‌ بلند فابیان شار، مدافع میانی راست، به جوئلینتون باعث ایجاد موقعیت برای گلزنی در خانه برابر تاتنهام و خارج از خانه برای وستهم شده است. در هر دو مورد، جوئلینتون قبل از گلزنی دروازه‌بان را دور زد.

پاس گل شار برای گل اول مقابل وستهام، بین دو مدافع میانی فرستاده شد.

در هر دو مورد، خط دفاعی بالاست، یک ویژگی رایج در بین باشگاه‌های لیگ برتر بدون در نظر گرفتن جایگاه‌شان در جدول لیگ، که در مقایسه با دفاع‌های از عقب زمین، عبور توپ را با پاس عمقی تسهیل می‌کند.

با ورود روبرتو دی‌زربی به برایتون، این تیم شاهد تغییر سیستم به ۱-۳-۲-۴ بود که در آن وینگرهای معکوس، سولی مارچ و کائورو میتوما از بیرون به داخل می‌دویدند تا از پاس‌های در عمق استفاده کنند و وینگر راست، سولی مارچ، در خانه مقابل کریستال‌پالاس …

و لیورپول گل‌های مشابهی را به ثمر رساند.

پنج تعویض تاثیر محدودی دارد

نگرانی‌های زیادی در پیش فصل وجود داشت که پنج بازیکن تعویضی، به خصوص برای باشگاه‌های بزرگتر با فهرست بازیکنان بهتر بی‌نظیر باشد. اما خیلی اینطور نبود. در مقایسه با فصل 22-2021 تعداد تعویض‌ها ۴۰ درصد افزایش و دقایق بازی توسط بازیکنان تعویضی ۳۵ درصد افزایش داشت، اما تعداد گل‌ها و پاس گل‌های تعویضی تنها ۷.۸ درصد افزایش داشته است.

با نگاهی به کل لیگ، ساوتهمپتون رده آخری بیشترین تعویض را انجام داد (۱۷۵)، منچسترسیتی تیم قهرمان از نظر کمترین تعداد تعویض (۱۲۳) در رتبه دوم قرار داشت، ساوتهمپتون و لسترسیتی سقوط‌ کرده (هر دو ۱۱ گل) تعداد گل‌ها و پاس گل‌های بیشتری توسط بازیکنان تعویضی داشتند.

همانطور که مارک کری از اتلتیک در آگوست گذشته در مورد قانون پنج تعویض نوشت، این فصل لیگ برتر ثابت کرد که هیچ ارتباطی بین تعویض‌های انجام‌شده و موقعیت در لیگ، وجود ندارد.

دفاع‌های چهارنفره

‌سیستم‌ استفاده از وینگ‌بک‌ و دفاع سه نفره در دهه گذشته لیگ برتر در حال افزایش بوده است و در فصل 21-2020 به اوج خود رسید و تقریباً ۳۰ درصد از ترکیب‌های اصلی با سه مدافع میانی در مسابقات حضور یافتند.

با این حال، در این فصل، این نسبت به ۲۰.۶ درصد کاهش یافته است که کمترین رکورد از فصل 17-2016 (۱۸.۸ درصد) است. شش تیم در هر ۳۸ بازی خود در لیگ برتر با ۴ مدافع بازی کرده‌اند: آرسنال تحت هدایت میکل آرتتا، نیوکاسل تحت هدایت هاو، ۳-۳-۴ بازی کرده‌اند، همانطور که لیورپول همچنان با این سیستم زیر نظر کلوپ ادامه می‌دهد، حتی اگر تغییری داشته باشند و هر چند وقت یکبار با سه مدافع در فاز تهاجمی بازی کند.

منچستریونایتد در فصل اول تن‌هاخ، در تمام فصل با ۱-۳-۲-۴ بازی کرده است، همانطور که فولام تحت هدایت مارکو سیلوا، در سیستم ۳-۳-۴ با آندریاس پریرا و هریسون رید به عنوان “هشت آزاد” و ژائو پالینیا به عنوان شماره ۴ حمله می‌کند.

قابل توجه است که تمام آن تیم‌ها در نیمه بالای زمین بودند، همانطور که استون ویلا نیز با هدایت اونای امری (که در اکتبر جایگزین استیون جرارد اخراج شده) شد، هفتم شد و در حمله با عرض کن و با ۲-۲-۲-۴ بازی می‌کرد.

اسپرز تنها تیمی بود که غالباً با پنج مدافع و با سیستم ۳-۴-۳ یا ۲-۵-۳ بازی می‌کرد، اگرچه تیم‌هایی مانند برنتفورد، ناتینگهام فارست، چلسی و بورنموث همگی مرتباً تغییر شکل می‌دادند.

آرسنال و سیتی با وجود اینکه با یک فرم سه‌دفاعه حمله کرده‌اند، مرتباً با ۲-۴-۴ دفاع می‌کنند. شماره ۱۰- اودگارد برای آرسنال، دی‌بروین برای سیتی- در کنار شماره ۹ حرکت می‌کند تا فضاهای مرکزیِ خالی بین مدافعان حریف را پرس و مسدود کند.

گواردیولا گفت:”در این فصل وقتی مقابل بوکایو ساکا، وینیسیوس جونیور، گابریل مارتینلی یا محمد صلاح بازی می‌کردیم، یاد گرفتم که برای پیروزی در دوئل‌های یک در مقابل یک به مدافعان مناسب نیاز دارید.”

بازی مستقیم مقابل پرس

‌روند فصل گذشته پرس از بالا، در سراسر لیگ، باقی مانده است. به طور مشابه، تیم‌ها به طور فزاینده‌ای بازیسازی را کمتر از دروازه‌بان شروع می‌کنند- در این فصل نسبت به پنج فصل گذشته، مالکیت بیشتر در بالای زمین از دست رفته و نرخ‌ کمتری از ارسال پاس دروازه‌بان (در جریان بازی و در ضربات دروازه) ثبت شده است.

اگرچه تیم‌ها، به‌ویژه تیم‌های برتر، به‌طور فزاینده‌ای با طرح‌های نفر به نفر پرس می‌کنند- بازیکنان حریفی را تعیین می‌کنند تا آنها را به‌خوبی یارگیری و ردیابی کند، که در برخی مواقع به این معنی است که بازیکنان از پست‌شان خارج می‌شوند، در بالای زمین، به طوری که از فضای پشت آنها  می‌توان استفاده کرد.

در این موقعیت‌ها دروازه‌بان‌‌ها سه پاس گل داده‌اند. ادرسون برای هالند مقابل برایتون که در زیر نشان داده شده است.

‌از دوربین تاکتیکی، تاثیر پرس بر موقعیت لوئیس دانک مشخص است. او هالند را در حین عقب رفتن به عمق ردیابی کرده است، یعنی برایتون هیچ مدافعی در دایره مرکزی ندارد، اما مسیرهای سیتی را مسدود کرده است. ادرسون با یک پاس کار را آغاز می‌کند…

هالند به دنبال توپ می‌دود و بعد از پشت سر گذاشتن رابرت سانچز، دروازه را باز می‌کند.

پاس گل جیسون استیل برای کائورو میتوما نیز مشابه آن است. برنتفورد دو هافبک محوری برایتون را یارگیری کرده است.

پونتوس یانسون، مدافع میانی در نیمه زمین برایتون حضور دارد و برنتفورد یک دوئل دو در مقابل دو در عقب را از بین برد. استیل پشت سر میتوما می‌رود که در حال دویدن به سمت داخل است.

و با یک ضربه از بالای سر داوید رایا کار را تمام می‌کند.

حتی در میان تیم‌های نیمه‌ پایینی جدول، بالا آمدن خط دفاع رایج است. اورتون از خط دفاع بالای ناتینگهام فارست برای گل تساوی دیرهنگام استفاده کرد، با پاس بلند جوردن پیکفورد که از “میدبلاک” حریف عبور و دمارای گری را صاحب توپ کرد.

گری خونسردی‌اش را حفظ کرد و توپ را از دین هندرسون عبور داد.

***

‌روبن سلس سرمربی موقت ساوتهمپتون می‌گوید:”من فکر می‌کنم لیگ برتر بیشتر از هر لیگ دیگری در اروپا تاکتیکی است.”

‌ما مربیان زیادی با سبک‌های مختلف داریم. حتی در فصلی که اکثر باشگاه‌ها سرمربی/مربی خود- برخی چندین بار- را تغییر دادند، و جام جهانی در زمستان باعث ایجاد اختلال و خستگی شد، ما همچنان یکی از جالب‌ترین فصل‌های تاکتیکی را تجربه کردیم و انتظار فصل 24-2023 را می‌کشیم.