هفت‌یک- وقتی تیم‌های حریف پاس‌هایی را از پشت یا از روی خط دفاعی جلو کشیده لیورپول ارسال می‌کنند، همیشه امید متوقف شدن این حمله وجود دارد.

تسلط آلیسون روی موقعیت‌های تک به تک موضوعی است که به لیورپول این قدرت را داده که بتواند چنین خط دفاعی جلو کشیده‌ای داشته باشد. تیم یورگن کلوپ بدون او گل‌های بسیار بیشتری دریافت می‌کرد.

مطمئنا هیچ دروازه‌بانی در لیگ برتر روی واکنش به موقعیت‌های تک به تک بهتر از او نیست. اما چه چیزی باعث شده که آلیسون تا این حد خوب باشد؟

اتلتیک با جان هریسون، متخصص آنالیز دروازه‌بانی، همکاری کرده تا توضیح دهد که چه ویژگی‌هایی باعث شده که این دروازه‌بان برزیلی روی نبردهای تک به تک تا این حد خوب باشد…

***

لیورپول در نیمه اول دیدار برگشت نیمه نهایی لیگ قهرمانان متزلزل به نظر می‌رسید.

آنها در دقیقه سوم و سپس در دقیقه چهل و یکم گل خوردند. اما چند دقیقه پیش از این که ضربه سر فرانسیس کوکلَن باعث شود که ویارئال 0-2 پیش بیفتد، جیووانی لوسلسو موقعیت بسیار خوبی برای گلزنی داشت.

جرارد مورنو مالکیت توپ را روی پاس ضعیفی از نبی کیتا پس گرفت. این بازیکن شماره 7 توپ را برای لوسلسو، بازیکن قرضی از تاتنهام، فرستاد اما آلیسون جلو آمد تا دروازه را نجات دهد.

این دروازه‌بان برزیلی با سرعت پیش آمد تا لوسلسو را متوقف کند و  پنج متر را در کمتر از یک ثانیه پوشش داد.

لوسلسو در عوض سعی کرد آلیسون را دور بزند. او می‌دانست که هر تماسی ممکن است منجر به اعلام ضربه پنالتی شود.

با این حال، لمس توپ لوسلسو قدرت کافی برای عبور دادن توپ از آلیسون را نداشت و او توپ را از دست داد.

در مدل داده هریسون که جدول واکنش‌های تک به تک دروازه‌بانان لیگ برتر از فصل 19-2018 را شامل می‌شد، این تکنیک خاص در زیر مجموعه “درگیر شدن و واکنش نشان دادن” قرار می‌گیرد.

هریسون می‌گوید:” این اساسا جایی است که این دروازه‌بان با سرعت بیرون آمده و در برابر موقعیت‌های خطرناک می‌ایستد و انگار به بازیکن حریف می‌گوید ادامه بده! سعی کن و من را دور بزن. من این را نوعی از استراتژی می‌دانم که اغلب جواب نمی‌دهد. (اما) بازیکنان روی آلیسون امتحانش می‌کنند و او این توپ‌ها را مهار می‌کند.

اگر این دروازه‌بان بازی با پای خوبی نداشت یا به اندازه کافی ورزیده نباشد، هر بار به راحتی می‌توان او را دور زد. اما آلیسون در ممانعت از این کار واقعا خوب است.

این تکنیکی است که اگر هدایت دروازه‌بانی را برعهده داشته باشید به او پیشنهاد نمی‌دهید، مگر این که او ورزشکاری باورنکردنی باشد چون در غیر این صورت نمی‌تواند از پس آن بربیاید. آلیسون توانایی این کار را به خاطر ویژگی‌های جسمی‌اش دارد.”

آلیسون از دامنه تکنیک‌های متفاوتی استفاده می‌کند.

وقتی او برای مهار لوسلسو از دروازه‌بان بیرون آمد، یک زانویش به سمت زمین رفت، دست‌هایش باز شد، وسعت بدنش را نشان داد و سرش را بالا گرفت.

” اکثر دروازه‌بان‌های انگلیسی یا دروازه‌بان‌هایی که در انگلیس بازی کرده‌اند- فریزر فورستر، کاسپر اشمایکل، آرون رمزدیل، امیلیانو مارتینز- بر اساس آموزه‌ها بدن‌شان را مقابل توپ قرار می‌دهند یا بر اساس آموزه‌ها در جای خودشان واکنش نشان می‌دهند. استانداردهای درست برای باز کردن بدن باید اشمایکل، مانوئل نویر و جو هارت باشند. آنها مثال بسیار خوبی از این مورد هستند: دو دست باز و پاهایی که از هم فاصله گرفته‌اند.

عملکرد استاندارد برای واکنش در جا اساسا به این شکل است: حرکت هر دو پا به یک سمت و شیرجه به سمت توپ.

نکته جالب توجه این است که آلیسون ترکیبی بین این دو واکنش را دارد. من واقعا هیچ دروازه‌بان دیگری را نمی‌بینم که این کار را به اندازه او به صورت مداوم انجام دهد. با این که چنین چیزی جایی در مدل من ندارد اما این حرکت در دسته قرار گرفتن دروازه‌بان در جای خودشان قرار می‌گیرد چون بیشتر به این دسته نزدیک است تا این که به دسته دروازه‌بان‌هایی که بدن‌شان را باز می‌کنند، نزدیک باشد.”

ترکیب این دو دسته توسط آلیسون باعث شده که او در دسته‌ای قرار بگیرد که در مدل هریسون وجود ندارد. او سبک مختص به خودش را ابداع کرده است.

هریسون می‌گوید دلیل این اتفاق این است که آلیسون کمی از نظر انعطاف‌پذیری ضعیف است و اگر بخواهد روند عادی و پیشروی برای مهار توپ را داشته باشد اغلب لایی می‌خورد.

بنابراین آلیسون با سبک خودش سازگار شده است. این اتفاق همچنین در چارچوب کاری هریسون به این معناست که او در این فصل نمره 0.73- در زمینه “تصمیم‌گیری” روی موقعیت‌های تک به تک از فاصله نزدیک را به دست آورده است.

هریسون اضافه می‌کند:” مدل من بر این باور است که او می‌توانست شکل بهتری از آنچه انتخاب کرد را برگزیند. اما او به حدی در اجرایی کردن این ساختار خوب است که این موضوع دیگر اهمیتی ندارد. تصمیم‌گیری او بر اساس آموزه‌ و یادگیری همیشگی است اما شکلی که به کار می‌گیرد اینطور نیست. او چنان سبک مختص به خودش را دارد که اگر یک دروازه‌بان معمولی سعی کند این کار را انجام دهد نمی‌تواند در انجام آن به این اندازه موفق باشد.”

نقاط هلالی روی این نقشه مواقعی را نشان می‌دهد که یک دروازه‌بان باید به جای ماندن روی خط دروازه از آن خارج می‌شد. اگر آنها در این شرایط روی خط دروازه بمانند، اغلب گل می‌خورند و همانطور که می‌بینید، آلیسون بارها برای جلوگیری از دریافت گل از دروازه خارج شده است.

در دیدار برابر منچسترسیتی در آنفیلد در ماه اکتبر، لحظه‌ای بود که فیل فودن پس از دریافت پاسی از برناردو سیلوا با آلیسون تک به تک شد.

فودن این فرصت را داشت که زودتر شوت بزند اما در عوض به سمت آلیسون حرکت کرد.

زاویه به شکل واضحی بسته شد و در حالی که فودن انتظار به زمین افتادن این دروازه‌بان را داشت، سعی کرد به او چیپ بزند. اما دست چپ آلیسون بلند شد تا از عبور توپ ممانعت کرده و همزمان پای راستش نیز جمع شد تا از تلاش برای لایی زدن جلوگیری کند.

آلیسون در این سناریوها بسیار خوب است چون منتظر می‌ماند و زودتر از موعد مقرر واکنش نشان نمی‌دهد، بنابراین مهاجم حریف را وسوسه می‌کند. لمس توپ‌های اضافه فودن به آلیسون اجازه داد که پیش از بیرون فرستادن توپ به آن نزدیک‌تر شود.

یکی دیگر از نقاط قوت آلیسون نحوه واکنش نشان دادن او در زمانی است که مجبور است از پستش بیرون بیاید.

در بازی برگشت برابر منچسترسیتی در ورزشگاه اتحاد در ماه آوریل، آلیسون مجبور شد از روی خط دروازه خارج شود.

وقتی کوین دی‌بروین پاسی خط شکن برای گابریل ژسوس در سمت راست ارسال کرد، آلیسون مجبور به واکنش شد.

آلیسون ابتدا در جایش ماند چون تردید داشت که ژسوس به نفوذش ادامه دهد.

اما وقتی این توپ برای رحیم استرلینگ فرستاده شد، آلیسون تعلل نکرد و به سرعت به سمت او رفت.

او می‌گوید:” اگر این حرکت جلوی کسی مثل داوید دخیا رخ می‌داد، به احتمال بسیار زیاد گل بود چون اتفاقی که رخ می‌داد این بود که او فقط در عرض حرکت می‌کرد و استرلینگ توپ را به گل تبدیل می‌کرد. اما آلیسون از دروازه خارج شده و به سمت جلو حرکت کرد. او فقط مسیر توپ را دنبال نکرد- او جلو رفت و این یعنی یک متر با استرلینگ فاصله داشت و به سمت کنار شیرجه زد تا بخش بزرگی از دروازه را پوشش دهد.”

” نرخ گل مورد انتظار این فرصت استرلینگ 0.76 بود. آلیسون با جایگیری خودش این نرخ را به 0.55 کاهش داد. جاگیری او باعث شد که احتمال گلزنی استرلینگ از نظر آماری کاهش پیدا کند.”

اتفاقی مشابه در دیدار لیورپول برابر تاتنهام در ماه دسامبر رخ داد.

در نیمه دوم، اریک دایر توپ بلندی از روی خط دفاع لیورپول برابر دله الی فرستاد.

این باعث شد که دله الی در موقعیت تک به تک با آلیسون قرار بگیرد، در حالی که این دروازه‌بان به سمت او آمده اما با هوشیاری در مرکز زمین مانده بود تا خطر ناشی از حضور هری کین در  سمت چپ خودش را نیز مدیریت کند.

به محض این که آلیسون حس کرد قرار است پاسی به موازات به سمت دیگر زمین داده شود، با سرعت با همان سبک خاص خودش از حرکت ترکیبی رو به جلو و در جا به سمت کین رفت.

این تکنیک ریسکی است- جاگیری بدنی پایین آلیسون باعث شده که او در برابر ضربات چیپ آسیب‌پذیر باشد.

اما کین این بار نتوانست به اندازه کافی برای ضربه زدن به توپ سریع باشد، آلیسون بیشتر فضای دروازه را پوشش داد و این فرصت را از آنها گرفت.

هریسون که دکترای نجوم از دانشگاه کمبریج دارد، می‌گوید:” او به اندازه کافی دستانش را بالا نگه می‌دارد و به اندازه کافی نزدیک می‌شود که این ضربات به راحتی جلوی او جواب نمی‌دهد. اگر او عقب‌تر برود، این ضربه از روی سرش رد می‌شود.

بعضی از دروازه‌بان‌ها صرفا روی خط حرکت کرده و سپس سعی می‌کنند روی شوت واکنش نشان دهد. اما او اینطور نیست. او می‌داند به خاطر ذات اتفاقی که در حال رخ دادن است، نباید این کار را انجام دهد. شما باید به سمتی شیرجه بزنید و امیدوار باشد که توپ به شما برخورد کند. این بدون شک بهترین کاری است که در آن لحظه می‌توانید انجام دهید.”

آلیسون وقتی مجبور شده از دروازه بیرون بیاید، پنج شوت از شش شوت را مهار کرده است.

مهاجمان به صورت میانگین 80 درصد از این موقعیت‌ها را به گل تبدیل می‌کنند، بنابراین آمار آلیسون قابل توجه است.

هریسون ادامه می‌دهد:” این نقاط اوج او است. این مهارها از آن دست مهارهایی است که دیگر دروازه‌بان‌ها انجام نمی‎دهند و مربوط به تصمیم‌گیری و قدرت اجرای او است. آلیسون هیچ نقطه ضعفی در اینجا ندارد و اگر همیشه به همین روند ادامه دهد، می‌تواند به یکی از بهترین‌ها در این زمینه تبدیل شود.”

***

تکنیک تک به تک آلیسون نقاط ضعفی هم دارد.

هریسون اظهار داشت:” او در موقعیت‌های مشخصی به اندازه کافی جلو نمی‌ماند و بنابراین ممکن است روی ضربه چیپ گل بخورد. مشکل دیگر فاصله‌های موجود در شکل بدنی او است. توپ می‌تواند از بالا یا پایین دستانش عبور کند.”

هر دو مثال در جریان تساوی 3-3 لیورپول برابر برنتفورد در ماه سپتامبر رخ داد.

برایان امبئومو در اوایل بازی با سرعت به سمت او حرکت کرد و ضربه چیپی زد. جوئل ماتیپ توانست توپ را از روی خط دروازه دفع کند.

یوان ویسا در دقیقه 82 پس از این که شوتش را از زیر دست راست آلیسون عبور داد، موفق به گلزنی شد.

تکنیکی که از سوی بسیاری از دروازه‌بان‌های لیگ برتری در موقعیت‌هایی شبیه به این دو فرصت برابر برنتفورد مورد استفاده قرار می‌گیرد، تکنیک دفع با مانع بلند است که از سوی بازیکنان کریکت استفاده می‌شود. آلیسون در گذشته از این سبک زانو زدن استفاده می‌کرد و در جریان پیروزی 0-5 لیورپول در اولدترافورد در ماه اکتبر این روش را برای جلوگیری از گلزنی کریستیانو رونالدو از فاصله نزدیک به کار برد.

همانطور که می‌بینید، او درست پیش از ضربه زدن به شوت ساختار بدنی‌ای را به خود گرفته که هریسون آن را “مانع دفع توپ برنامه‌ریزی‌شده” می‌نامد. یک زانو پایین می‌آید تا شوت رونالدو را دفع کند و از عبور کردن آن از بین پاها جلوگیری کند.

تصمیم‌گیری آلیسون در اکثر موارد عالی و بدون اشتباه است. اما او گاهی اشتباه می‎کند و مهاجم تصمیم درستی می‌گیرد. در هر دو مثال برابر برنتفورد، استفاده از مانع دفع توپ برنامه‌ریزی‌شده عاقلانه‌تر بود.

روی گل دمارای گری برای اورتون در ماه دسامبر، آلیسون وقتی که باید سر جایش می‌ماند با سرعت جلو رفت.

اگر او اینجا عقب می‌ماند 80 درصد شانس مهار توپ داشت. او با پیشروی خودش احتمال گلزنی را از 20 درصد به 60 درصد رساند تا شانس گلزنی گری را سه برابر کرده باشد.

در جریان شکست برابر وستهام در ماه دسامبر، آلیسون با شوت زودهنگام از سوی پابلو فورنالس به دردسر افتاد.

بر اساس داده‌های هریسون، اگر آلیسون در مثالی شبیه به این عقب بماند در واقع با شوتی روبرو خواهد شد که شانس مهار آن نزدیک به 80 درصد است. با این حال، حرکت به سمت فورنالس به این معناست که او شانس مهار توپ توسط خودش را حدودا به نصف کاهش می‌دهد.

این دروازه‌بان 29 ساله که این فصل بیشتر از هر دروازه‌بان دیگری در پنج لیگ معتبری اروپایی کلین‌شیت داشته (20)، بدون نقص نیست. اما سبک او روی موقعیت‌های تک به تک باعث شده که در این زمینه پیشرو باشد.

این راه فراری برای لیورپول در هنگام شکسته شدن خط دفاعی جلو کشیده این تیم فراهم کرده است.

هریسون نتیجه‌گیری می‌کند:” آلیسون واقعا استاد است.”

عملکرد دروازه‌بان‌های لیگ برتر روی موقعیت‌های تک به تک در فصل 22-2021