غروب خورشید در گِلزن‎‌کِرشن؛ چه بر سر شالکه آمد؟

هفت‌یک- وقتی خورشید سرخ در شالکه غروب می‌کند، صحنه‌ای جادویی پدید می‌آید و اگر بتوان از این لحظه استثنایی در پارک اشتادیونِ بازسازی شده لذت برد، فراتر از جادویی نیز خواهد بود. لذتی که با وجود کرونا حداقل در مقطع آماده‌سازی پیش فصل تا حدی امکان‌پذیر بود. در هر صورت بهترین چشم‌انداز را سکوی قدیمی و به بهترین شکل حفظ شده جایگاه اصلی و زمین تمرین فعلی تیم زیر 23 ساله‌ها دارد.

هرچه بالاتر بنشینید دید بهتری به برگرفلد، زمین تمرین بزرگ تیم، با آن چمن پرپشت و به خوبی هرس شده‌اش دارید. در این چشم انداز، خورشید هر روز بعد از ظهر پشت دفتر واقع در سمت راست بیننده در امتداد افق حرکت می‌کند و به آرامی پشت لوگوی S04 که سال‌هاست بی‌وقفه در سقف ساختمان به صورت ساعتگرد می‌چرخد، محو می‌شود. هر چند در حال حاضر هیچ حس رمانتیکی در شالکه وجود ندارد. کل باشگاه از نظر ورزشی و اقتصادی در معرض فروپاشی است. می‌توان گفت که هوا از همین حالا گرگ و میش است.

زمانی نه چندان دور، هوا در رویر آفتابی بود. شالکه در سال 2018 نایب قهرمان شد، در سال 2019 به یک هشتم نهایی لیگ قهرمانان اروپا رسید و پس از پیروزی رویایی 0- 2 برابر مونشن گلادباخ در 17 ژانویه 2020 یعنی درست یک سال پیش در همین روز، خود را در جمع مدعیان قهرمانی می‌دید. با نگاهی به گذشته درمی‌یابیم که این پیروزی خانگی مقابل یازده بازیکن از نیدرراین، ساعت آبی یا آغاز غروب شالکه بوده است. دلیل چنین نامگذاری‌ای برای این زمان هیجان‌انگیز در روز رو به غروب این است که طیف مشخصی از رنگ آبی آسمان را فرا می‌گیرد. پس از آن دوازده ماه و سی بازی در بوندس‌لیگا بدون پیروزی باعث شد که آسمان این باشگاه رویر که زمانی موفق بود، حتی قبل از رسیدن شب و سیاهی آن تیره و تار شود.

داستان ترسناک سقوط مدتی است که بر سر آنها سایه انداخته است ((توضیح مترجم: این مطلب پیش از قطعی شدن سقوط شالکه نوشته شده است). با نگاهی به برگرفلد می‌بینیم که جدی‌ترین و احتمالا پرپیامدترین بحران تاریخ باشگاه همین حالا هم اثرات جانبی کوتاه مدتش را بر جای گذاشته است. قرار بود منطقه وسیع باشگاه در یک برنامه چند ساله به صورت گسترده و با هزینه در مجموع 100 میلیون یورویی بازسازی شود و قراردادهای مرتبط با آن مدت‌ها پیش از شیوع ویروس کرونا با بانک‌ها بسته شده بود. بازسازی زمین‌های تمرین، پارک اشتادیون قدیمی تمام شده و پارکینگ‌های طبقاتی بسیاری بنا شده‌اند ولی مهم‌تر از همه ساختمان اصلی است که کار گودبرداری آن انجام شده ولی تاکنون تکمیل نشده است. احتمالا دیگر هیچ چیز بر اساس برنامه‌ریزی پیش نخواهد رفت. کمبود سرمایه‌گذاری و به دنبال آن توقف ساخت و ساز اتفاقی ناگزیر بود.

کریستینا رول هامرز می‌گوید:” با توجه به بحران کرونا و وضعیت ورزشی ما، طبیعتا پروژه‌های بزرگ باید مورد بازبینی قرار بگیرد. با توجه به شرایط کنونی باید همه گزینه‌ها در نظر گرفته شوند. هیچ بهانه‌ای وجود ندارد. ما هر کاری که در هر حال حاضر متناسب با شرایط و وضعیت اقتصادی در توان‌مان باشد، تا آخر فصل انجام خواهیم داد.” این مطالب را مدیرمالی جدید اعلام کرده است.

اعضای تیم شالکه در ماه می 2018 همراه کریستین هایدل، مدیر ورزشی، از نایب قهرمانی و حضور در لیگ قهرمانان اروپا خوشحال بودند اما پس از آن دیگر بیشتر خوشحالی‌ها به دست فراموشی سپرده شد. طرح جلد مجلات در ماه می خطر سقوط برای چهارمین بار را گوشزد می‌کند.

در زودترین حالت ممکن در ماه می مشخص خواهد شد که تکلیف 160 هزار عضو دو آتیشه کانون هواداران شالکه به کجا خواهد کشید. در حال حاضر که روزگار آنها سیاه است. بسیاری از نشانه‌ها می‌گویند که آنها به دسته دو سقوط خواهند کرد. نشانه‌هایی که آبی‌های سلطنتی که در دهه هشتاد سه بار طعم سقوط را چشیده‌اند، به امید این که دیگر هرگز آن روز را نبینند، به آنها اهمیت ندادند ولی الان دیگر هفته‌هاست که پای ثابت سابق رقابت‌های اروپایی در جایگاه قطعی سقوط قرار دارد. باشگاه با تمام توان سعی می‌کند جلوی فاجعه قریب الوقوع را بگیرد. برای مثال روی کمک بازیکنان با سابقه‌ای مانند رالف فارمن، دروازه‌بان، و سئاد کولاسیناچ، چپ پای تازه برگشته به تیم، حساب کرده است. این استفاده از نوستالوژی به عنوان لنگر نجات است.

جدای از وضعیت نگران کننده در پیشرفت ورزشی، موضوع پول هم برای شالکه در این دوران بحرانی مزید بر علت شده است. اوضاع شکننده اقتصادی چون شمشیر دموکلس بالای سر باشگاه تاب می‌خورد. باشگاهی که متخصصان KMPG Football Benchmark در گزارش خود در سال 2020 رتبه پانزدهم ارزشمندترین باشگاه اروپا را به آن اختصاص داده بودند. بحران کرونا اوضاع کمتر باشگاهی را به شدت شالکه وخیم کرده است. تعهدات مالی که این باشگاه به صورت سنتی بر گردن دارد و در لیگ هم برایش امتیاز خاصی محسوب نمی‌شود، می‌تواند از دلایل این گردش مالی ناموفق باشد.

از 2015: گردش مالی، برد/ باخت، تعهدات مالی (تعهدات مالی به 200 میلیون یورو رسیده است)

مهم‌ترین رقم‌های آماری شالکه از سال 2015 تا 2019 بر اساس اظهارنامه‌های مالیاتی سال‌های مربوطه در اینجا آمده است. ارقام سال 2020 قبل از ماه مارس در دسترس نخواهند بود. گردش مالی سال 2018 بیشتری گردش مالی در تاریخ باشگاه است.

در حالی که شیوع جهانی ویروس کرونا به همه نشان داد که اوضاع تا چه حد برای آبی‌های سلطنتی متزلزل است. همچنین این پیامد را به همراه داشت که شالکه اکنون دیگر بودجه کافی برای رقابت در بازار نقل و انتقالات در شرایط لزوم را در اختیار ندارد. گردش مالی شالکه در نیمه اول سال 2020، 102.1 میلیون یورو بود که 49.2 میلیون یورو کمتر از دوره زمانی مشابه سال قبل تا 30 ژوئن 2019 به حساب می‌آید. این بیشتر از هر چیز حاصل کاهش درآمد حق پخش تلویزیونی (امسال 48 و سال قبل 61.9)، حضور در لیگ قهرمانان در فصل 19- 2018، تراز نقل و انتقالاتی (4.8، 4.1) و همچنین خسارات ناشی از شیوع ویروس کرونا در سه ماهه دوم سال 2020 بوده است.

به دلیل برگزاری چهار بازی خانگی در وزشگاه بدون تماشاگر با وجود محدودیت‌های کرونایی، درآمد حاصل از بلیت فروشی به 9.2 میلیون یورو کاهش پیدا کرد (سال قبل 19.2 میلیون یورو). خسارات ناشی از کاهش درآمد حامی مالی را نیز به این موارد اضافه کنید چرا که هیچکدام از طرفین درآمدی در زمینه میزبانی و بلیت فروشی نداشتند (28.7، 35.6). همین اتفاق در مورد درآمد حاصل از کِیترینگ هم رخ داد (2.5، 8.3)، همچنین در فروش محصولات هواداری (5.7، 6.7) که اصناف در هر دو زمینه در سه ماهه دوم سال 2020 به صورت کامل یا تا حد زیادی به ورشکستگی رسیدند. فقط همین چهار بازی آمار گردش مالی شالکه را تا 22.7 میلیون یورو پایین آورد. تعهدات مالی باشگاه تا 30 ژوئن 2020 به 205.3 میلیون یورو رسیده بود. شاید کلمنت تونیس می‌توانست خون تازه‌ای به باشگاه تزریق کند اما این فقط در حد تئوری بود. هیئت مدیره که در ابتدای سال با اکثریت مطلق 9 به دو به حمایت از یکی از قدرتمندترین شخصیت‌ها در شالکه رای داده بود، در نهایت مخالفت خود را با برداشت 12 میلیون یورو اعلام کرد چرا که رییس میلیاردر سابق در نمایشی مغرورانه، هیئت مدیره را بر خلاف اتفاق آرا ملزم به تمدید یک قرارداد اسپانسری از پیش تعیین شده کرده بود.

تونیس هم به عنوان مدیر سابق مقصر است که “قمار روی آینده” شالکه جواب نداد. این اسمی است که الکساندر یوبست و یوخن اشنایدر، دو عضو هیئت مدیره، در تابستان آشفته 2020 به استراتژی سال‌های اخیر آبی‌های سلطنتی دادند. با نگاهی به گذشته درمی‌یابیم که این رویکرد خصوصا بین سال‌های 2016 تا 2018 منشا تمامی مصیبت‌ها بوده است. زمانی که شالکه به هر قیمتی روی خرید بازیکن سرمایه‌گذاری کرد ولی موفقیت‌های ورزشی معدودی مثل نایب قهرمانی سال 2018 کسب کرد.

فقط در دوره دو سال و نیمه کریستین هایدل، رییس هیئت مدیره قبل از اشنایدر، چهار خرید از پنج خرید گران‌قیمت تاریخ شالکه انجام می‌شود (جدول زیر) و هیئت مدیره تمام بار را بر دوش تونیس می‌گذارد. دیگر بریل امبولو، نبیل بن طالب، یوگن کونوپلیانکا و سباستین رودی در ترکیب فعلی این تیم حضور ندارند.

تراز نقل و انتقالات؛ فروش‌های بزرگ توهم هستند.

سود نقل و انتقالاتی به دلیل فروش سانه بوده ولی تراز نقل و انتقالاتی در یازده پنجره از تابستان 2015 رقم 44.56 – میلیون یورو را نشان می‌دهد.

بن طالب محروم شده، رودی برای چندمین بار به هوفنهایم قرض داده شده و کونوپلینکا در تابستان 2019 به شاختار دونتسک فروخته شده است. بدترین ضرر شالکه مربوط به امبولو بود که اشنایدر او را در همان تابستان و با رقم 10 میلیون یورو به گلادباخ واگذار کرد.

شرایط فاجعه‌بار تیم در حال حاضر به دلیل حضور بعضی از بازیکنان حرفه‌ای است که در فاصله سال‌های 2016 تا 2018 در ازای مبالغ هنگفتی به شالکه آمده‌اند. سوآت سردار 11 میلیون یورو، عمر ماسکارل 10 میلیون یورو، امینه حارث 8 میلیون یورو، سلیف سانه و حمزه مندیل 7 میلیون یورو و باستین اوجیپکا تقریبا 5 میلیون یورو برای تیم هزینه در پی داشتند. گران‌قیمت‌ترین خرید اشنایدر نیز اوزان کاباک بود. او در تابستان 2019 با استفاده از بند خرید 15 میلیون یورویی و پس از سقوط اشتوتگارت به دسته دوم به شالکه پیوست. اشتباهات بسیار شالکه در گذشته که مسئولینش در حال حاضر حتی نگران موقعیت‌شان هم نیستند، می‌تواند با سقوط برایش گران‌تر هم تمام شود. تبلیغات انحصاری داخل ورزشگاه تا سال 2027 به ازای سالی 6.5 میلیون یورو به شرکت ولتینز واگذار شده و قرارداد سالانه 8 میلیون یورویی نیز با شرکت آمبرو برای لوازم ورزشی به امضا رسیده است. حق پخش تلویزیونی نیز در هر صورت کاهش داشته و فقط 7 میلیون یوروی آن را می‌توان تضمین شده دانست. همچنین روی سطح درامد حاصل از حامیان مالی کنونی هم نمی‌توان حساب کرد.

کریستینا رول هامرز، مدیر مالی جدید شالکه، هشدار داد که باید در مورد پروژه‌های باشگاه تجدیدنظر کنند.

ایده‌های کلمنت تونیس هم نتوانست شالکه را از شرایط بحرانی‌اش خارج کند.

کاهش شدید دستمزدها که از سال‌ها پیش به 100 میلیون یورو می‌رسید، اجتناب ناپذیر است. شالکه باید برای این سوال جوابی پیدا کند که چه بازیکنانی برای بازی در دسته دو مقرون به صرفه خواهند بود. همچنین باید توقعات بازیکنان حرفه‌ای را بررسی کرده و در قراردادشان بگنجاند. برخی از آنها مناسب بازی در لیگ دو و برخی دیگر مناسب نیستند. آنچه مسلم است این است که ساختار فعلی تیم دچار دگرگونی‌های اساسی خواهد شد. در حال حاضر نمی‌توان با قطعیت گفت که چه کسانی پس از کاهش دستمزد در کنار استعدادهایی از کِناپن اشمیده (آکادمی شالکه) برای ماموریت صعود دوباره فوری انتخاب خواهند شد. خصوصا که این برنامه ‌ریزی دیگر از دست اشنایدر، مدیر ورزشی تیم، خارج شده است. هیئت مدیره بلافاصله پس از پایان شانس بقا در لیگ شخص دیگری را به جای او خواهد گذاشت…

شاید تلخ باشد: مسئولان تصمیم‌گیری در این دوره کاری که در همین تابستان بسیاری از مشاوران باشگاه از جمله هوب استیونس، سرمربی قرن باشگاه، را کنار گذاشته از همین حالا به دنبال جانشین احتمالی اشنایدر می‌گردد (که تا 2022 قرارداد دارد)؛ مردی که پس از تصدی این پست در سال 2019 و همینطور در مقام مربی تمرین دهنده چندین تصمیم نادرست در کارنامه خود دارد. شالکه حداقل از یک سال و نیم پیش به یک مدیر ورزشی نیاز داشته ولی حالا این مسئله بار دیگر در دستور کار قرار گرفته است. در واقع این در حیطه اختیارات رییس دپارتمان ورزشی است که یک مدیر ورزشی استخدام کند ولی این موضوع در مورد اشنایدر صدق نمی‌کند.

کمپانی ولتینز تا سال 2027 حق نامگذاری ورزشگاه اختصاصی شالکه و تبلیغات دور زمین این ورزشگاه را در اختیار دارد.

با سقوط به دسته دوم، مدیران شالکه برای تقویت تیم‌شان اکنون بیش از پیش باید به کناپن اشمید، آکادمی باشگاه، تکیه کنند.

نامزد احتمالی باید بپذیرد که به صورت کوتاه مدت یا میان مدت، اشنایدر را به عنوان رییس دپارتمان ورزشی در کنارش داشته باشد. به همین دلیل مشاوران این نامزدها را درباره وظایف مدیریتی خود آگاه کرده‌اند. با این پیش زمینه نمی‌توانیم اسطوره‌های باشگاه همچون جرالد آساموا، بندیکت هوودس یا مایک بوسکنس را جز نامزدها به حساب بیاوریم بلکه افراد باتجربه‌تری چون روون شرودر (مدیر ورزشی سابق ماینتس) و اریک شوفل هاوس که سابقه کار در پستی مدیریتی در شالکه را داشت و پس از آن به خارج از آلمان رفت و به عنوان مدیر ورزشی افتخارات زیادی در سطح بین المللی با لوکوموتیو مسکو کسب کرد را می‌توان در این سطح دانست.

جدای از بحث ادامه حضور در لیگ، موضوع دیگر بحث واگذاری است. انتظارات بنیادی شالکه با فرم حقوقی کنونی به سادگی برآورده نمی‌شود. این تیم در صورت سقوط یا عدم سقوط می‌تواند با یک تغییر از نظر مالی تعداد گزینه‌های روی میزش را افزایش بدهد. فقط همین یک دلیل کافی است. چرا که شالکه می‌تواند در کنار سرمایه‌گذاران خارجی مانند بانک‌ها، می‌تواند سرمایه‌گذاران داخلی را نیز جذب کند. ولی راه سختی برای رسیدن به این هدف در پیش است. هفتاد و پنج درصد رای‌دهندگان باید در گردهمایی گسترده اعضا به واگذاری رای مثبت بدهند که این خود مانع بزرگی محسوب می‌شود. به هرحال روز انتخابات باید برسد و این اتفاق رخ خواهد داد، شیوع کرونا آن را به تاخیر انداخته اما لغو نکرده است.

قعر جدول، تعهدات مالی سنگین، کادر فنی گران‌قیمت: شالکه خود را در معرض فروپاشی می‌بیند. هنوز دیر نیست ولی اوضاع باید برای آبی‌های سلطنتی خیلی خوب پیش برود تا بالاخره بتوانند وقتی که آفتاب سرخ در شالکه غروب می‌کند، دوباره از آن لذت ببرند.