گذار در سال کرونا؛ اتلتیک بیلبائو به کدام سو میرود؟
هفتیک- کیکه لینِرو، سرمربی سابق جوانان اتلتیک بیلبائو میگوید:” شما باید قادر به تعیین کردن محدوده بین چیزهای مختلف باشید اما سرمربی بهایش را پرداخت میکند. گاهی در فوتبال چیزهایی را خیلی زود فراموش میکنیم. گاریتانو در اولین فصلش تیم را نجات داد و تقریبا سهمیه لیگ اروپا را نیز گرفت. او مربیای بود که اینجا رشد کرد. شرایط تیم پرفراز و نشیب بود اما بازیکنان جوانی معرفی شدند و جایگاه تیم در جدول به قدری بد نبود که نیازمند واکنش شدید باشد. من موافق آوردن افراد از بیرون به این باشگاه نیستم.”
لینرو درباره تصمیم مدیران اتلتیک بیلبائو در سوم ژانویه برای اخراج گایزکا گاریتانو، سرمربی تیم اول، و انتخاب مارسلینو گارسیا تورال، سرمربی سابق والنسیا، به عنوان جانشین او صحبت میکند. این تصمیم با شگفتی بسیاری همراه بود چرا که آنها در همان روز با نتیجه 0-1 از سد الچه عبور کرده بودند تا به رده نهم جدول رده بندی لیگ دسته اول اسپانیا برسند.
با این حال افرادی که به صورت مداوم پیگیر اتفاقات سن مامس و لِزاما، کمپ تمرینی بیلبائو، از نزدیک بودند، چندان شگفتزده نشدند. اوضاع پیرامون باشگاه خوب نبود، بسیاری از هواداران محلی و کارشناسان ناراضی بودند و بعضی بازیکنان نیز کاملا با روشهای گاریتانو موافق نبودند. از همه مهمتر جلسه عمومی سالانه باشگاه در چند روز پیش از آن برآیند خوبی برای آیتور الیزگی، مدیرعامل تیم، نداشت.
سال 2020 با هیجان بسیاری برای بیلبائو آغاز شد اما سپس همهگیری ویروس کرونا پیش آمد که باعث شد شرایط اطراف باشگاه رو به وخامت برود. مشخصا جذابیت و افتخار رسیدن به اولین فینال کوپا دلری که “دربی باسک” برابر رئال سوسیداد بود، تحت الشعاع واقعیت برگزاری فوتبال در طول دوران شیوع همگانی ویروس کرونا قرار گرفت.
این فینال هنوز هم برگزار نشده و بعید است که هواداران بتوانند در هنگام برگزاری آن در ورزشگاه حضور داشته باشد. ارتباط با جامعه محلی که بخش بزرگی از هویت باشگاه بیلبائو است، به شدت آسیبدیده چرا که سکوهای سن مامس حالا 9 ماه است که خالی هستند.
تماشای سبک فوتبال فرسایشی گاریتانو از تلویزیون هم چندان جذاب نیست. شرایط مالی باشگاه در طولانی مدت دچار مشکل نیست اما پولی برای تقویت تیم با استعدادهای جذاب و جدید باسک وجود ندارد. بازیکنان سابق، مربیان و خانوادهها با ارتباطات طولانی با باشگاه به صورت خاص دلتنگ صمیمیت هفتگی و ارتباطی هستند که در دیدارهای جوانان در لزاما داشتند.
تمامی این نارضایتیهای متفاوت در جلسه عمومی سالانه در 27 دسامبر در کنار هم قرار گرفتند. اعضای باشگاه هواداری که حق عضویت کامل خود برای سال 2020 را پرداخت کرده بودند اما نتوانستند از اوایل ماه مارس وارد سن مامس شوند، با پیشنهاد پرداخت 30 درصد قیمت بلیتها در سال جاری بدون این که بدانند اولین زمانی که میتوانند بار دیگر وارد ورزشگاه شوند چه زمانی است، مخالفت کردند. پیشنهاد دیگر برای سرمایهگذاری سه میلیون یورویی در ساخت قسمت جدیدی در ورزشگاه برای در کنار هم قرار دادن هواداران جوانتر و پرسروصداتر نیز با مخالفت روبرو شد. از همه مهمتر بودجه پیشنهادی برای سال 2021 نیز رای نگرفت. “پروژه” الیزگی و رافائل آلکورتا، مدیر ورزشی، با مخالفت جدی از سوی اعضای باشگاه روبرو شد- خوسو اوروتیا، رئیس سابق باشگاه، نیز جز کسانی بود که علنا با برنامههای جانشین خود مخالفت کرد.
لینرو در این باره میگوید:” من باور دارم که همه چیز دست به دست هم داد. با عدم توانایی هواداران برای ورود به ورزشگاه، اتفاقی نادر در حال رخ دادن است. بسیاری از مردم شرایط بدی در طول دوران شیوع ویروس کرونا داشتهاند، آنها ناراحت هستند و خیلی زود عصبانی میشوند. هواداران به خبرهای انتقادی رسانهها گوش میدهند که از سوی جناحهای ذینفع هدایت میشوند. انتخابات بعدی هم نزدیکتر میشود. بعضی هنوز علیه هیئت مدیره فعلی هستند و فکر میکنند که شاید همه چیز به خوبی انجام نشده است. در آخر کسی باید بهای این شرایط را بپردازد، حتی اگر مسئولیت چندانی نداشته باشد.”
این که تیم در بازی قبلی در 31 دسامبر در سن مامس با نتیجه 0-1 برابر رئال سوسیداد شکست خورد و نتوانست حتی یک موقعیت خطرناک روی دروازه تیم همسایه ایجاد کند نیز کمکی به شرایط افراد “سازشکار” دارای حق رای در جلسه عمومی سالانه نکرد. کسانی که کمتر از لینرو از گاریتانو حمایت میکنند به این نکته اشاره دارند که تیم مدتی است بازی خوبی از خود ارائه نمیکند و بعید است که بتواند در دیدار فینال کوپا دلری که قرار است در اوایل ماه آوریل در سویل برگزار شود نیز برنده میدان باشد.
یکی از این افراد میگوید:” بیلبائو بازی شوکهکنندهای برابر سوسیداد از خود نشان داد، آنها حتی یک شوت در چارچوب هم نداشتند. این احساس وجود داشت که آنها واقعا برتر از ما بودند و تنها دلیل آن اتفاق این بود که گاریتانو آنقدر طولانی در این کار مانده بود که بتواند در فینال کوپا دلری حضور پیدا کند. آخرین بازی پیش از شیوع ویروس کرونا دیدار نیمهنهایی در گرانادا بود. اگر آنها در آن بازی شکست میخوردند، او از تیم جدا میشد. پس از آن نمیشد در طول قرنطینه او را اخراج کرد و اتفاق طبیعی این بود که اجازه دهیم در فینال هدایت تیم را بر عهده داشته باشد.”
***
گاریتانو در نزدیکی بیلبائو به دنیا آمد، در آکادمی لزاما رشد کرد، مدت کوتاهی برای تیم اول بیلبائو بازی کرد و سپس پیراهن رئال سوسیداد و ایبار را بر تن کرد. او بعدها سرمربی ایبار، رئال وایادولید و دپورتیوو لاکرونیا شد و بار دیگر به عنوان مربی تیم جوانان در تابستان 2017 به اتلتیک بیلبائو برگشت.
در دسامبر 2018 وقتی ادواردو بریتزو با قرار گرفتن تیم در منطقه سقوط از هدایت بیلبائو برکنار شد و نتوانست شور و هیجان زیبای مارسلو بیلسا، استادش، در زمان حضور در این تیم را بار دیگر ایجاد کند، او به عنوان سرمربی تیم اول انتخاب شد. گاریتانو، پسر کمک مربی سابق بیلبائو و برادرزاده بازیکن سابق این تیم، میدانست چه چیزهایی مورد نیاز است. بازگشت به اصول و انسجام دفاعی باعث شد که در 16 بازی تنها دو شکست به دست بیاید و آنها را تا رده هشتم جدول ردهبندی بالا کشید.
فصل بعد با پیروزی دقیقه آخر با گل برگردان معروف آریتز آدوریز برابر بارسلونا در سن مامس آغاز شد. ژانویه 2020 نیز با شادی دیگر برای سن مامس همراه بود چرا که بارسا با گل دیرهنگام ایناکی ویلیامز از کوپا دلری حذف شد. پیشروی در کوپا و صعود به فینال این مسابقات برابر رئال سوسیداد، همسایه این تیم، رمانتیک و هیجانانگیز بود اما فوتبال تیم خصوصا در دیدارهای عادی چندان سرگرمکننده نبود. شرایط آنها در لالیگا پیش از آن که شیوع ویروس کرونا برگزاری تمامی دیدارها در اوایل مارس را متوقف کند، رو به سقوط گذاشته بود.
نتایج پس از بازگشایی مسابقات در جولای و در طول ماههای اولیه فصل 21- 2020 پر فراز و نشیب بود. تعویق فینال به حس سردرگمی و آشفتگی پیرامون باشگاه اضافه کرد. بیلبائو دلتنگ رابطه بین تیم تمام باسکی خود و هوادارانش در سن مامس بود و سقوط آشکارش با شکست خانگی برابر سلتاویگو و در دربی اخیر برابر رئال سوسیداد دیده میشد. لینرو میگوید:” همه چیز اینجا در اطراف بیلبائو سرد بود. اجازه نداشتن برای حضور در ورزشگاه روی همه چیز و در تمامی ابعاد اثر گذاشته است. هواداران برای تیم بسیار مهم هستند. وقتی بیلبائو در خانه بازی میکند، هواداران باعث پیروزی در بسیاری از دیدارها میشوند. آنها در فلسفه ما، هویت بسیار نزدیکی با تیم دارند. بنابراین ما یکی از تیمهایی هستیم که از این نظر ضربه بسیاری خوردیم. بازیکنان حرفهای هستند- اما آنها نیاز به حمایتی دارند که از سوی سکوها به آن عادت داشتند.”
گاریتانو جز مربیان بسیار کاریزماتیک نبود و گاهی در رسانهها با انتقادات جدی روبرو میشد. بعضی عوامل رسانههای محلی منتقد جدی عملکرد تیم بودند و این احساس وجود داشت که بعضی بازیکنان هم با تاکتیکهای او موافق نیستند.
یکی از منابع که انتقادات بیشتری به او داشت، میگوید:” درست است که گاریتانو تیمی را تحویل گرفت که به نظر میرسید سقوط میکند و آنها را نجات داد اما هرگز رابطه نزدیکی با هواداران برقرار نکرد- تیم حتی زمانی که هواداران در ورزشگاه حضور داشتند هم فوتبال خوبی ارائه نمیکرد. و این موضوع در بیلبائو مهم است. آنها در رختکن هرگز به او اعتماد کامل نداشتند. نتایجی خوبی کسب شد اما هرگز احساسی مشابه با احساسی که در زمان حضور والورده (ارنستو والورده، سرمربی سابق تیم) بود، وجود نداشت.”
در همین حال الیزگی نیز نتوانسته بود بدبینی خانواده بزرگتر بیلبائو را از بین ببرد. پیروزِ غیرمنتظره انتخاب اخیر ریاست باشگاه در دسامبر 2018 مدیری شناخته شده و صاحب رستورانی در شهر بود اما پیشزمینه فوتبالی و رابطه نزدیکی با رسانههای محلی نداشت. انتظار میرفت که آلبرتو اوریبه اچواریا، مدیرمالی باشگاه در زمان حضور اوروتیا، مدیرعامل طولانی مدت این تیم، پیروز شود اما او تنها با اختلاف نزدیک 87 رای شکست خورد.
رابطه بین رختکن و هیئت مدیره در دو سال گذشته چندان خوب نبوده است. آلکورتا مدافع سابق بیلبائو است که به عنوان کارشناس در تلویزیون اسپانیا کار میکرد و پیش از بازگشت به این تیم برای اداره تیم فوتبال باشگاه در این زمینه سابقه نداشت. دستیار آلکورتا نیز آندونی آیارزاست، بازیکن نه چندان شناخته شده سابق تیم، که کمی پیش از بازگشت به باشگاه برای همکاری با آنها ستونهای انتقادآمیزی نوشته بود. تغییرات قابل توجهی نیز در ساختار تیم جوانان در لزاما رخ داد و چندین نفر از اعضای قدیمی در دوران حضور اوروتیا در باشگاه برکنار شدند.
لینرو یکی از کسانی بود که خیلی زود پس از حضور الیزگی در اوایل 2019 از لزاما برکنار شد و این در حالی بود که 19 سال در نقشهای مختلف در سطح جوانان کار کرده بود. او نمیخواهد چندان درگیر سیاست این شرایط شود اما مشخصا با تمام کارهایی که هیئت مدیره فعلی انجام داده است، موافق نیست.
او میگوید:” نظر من این است که شرایط میتوانست درباره نحوه اداره لزاما متفاوت پیش برود و شاید یک روز من شانس انجام آن را داشته باشم. بعضی چیزها هنوز به خوبی انجام میشوند اما چیزهای دیگری هستند که میتوانند بهتر باشند. لزاما باید بهترین آکادمی در اروپا باشد، ما باشگاهی هستیم که به پیشرفت بازیکنان خودمان تکیه داریم.”
***
اگر گاریتانو اصالتی در بیلبائو داشت و حضور روی نیمکت سن مامس همیشه در سرنوشت او بود، پس چنین انتظاری هرگز از مارسلینو وجود نداشت. این مربی زمانی بازیکن اسپورتینگ خیخون، تیم شهرش، و راسینگ سانتاندر بود و یکی از باتجربهترین مربیان لالیگا به حساب میآید- او سابقه حضور در رکرِآتیوو اوئلوا، راسینگ (دوبار)، رئال ساراگوسا، سویا، ویارئال و والنسیا را در رزومهاش دارد. شغل اخیر باعث شد که نامش بیش از پیش بر سر زبانها بیفتد چرا که تنها چند ماه پس از قهرمانی با والنسیا در کوپا دلری در سپتامبر 2019 از سوی پیتر لیم، مالک باشگاه، اخراج شد. او پس از آن آماده مربیگری در خارج از کشور بود، پیشنهاد هدایت سلتاویگو را در اوایل نووامبر رد کرد، در حال یادگیری زبان انگلیسی بود و به لیگ برتر فکر میکرد.
چند درگیری علنی با مربیان مختلف بیلبائو در کارنامه این مربی آستوریایی نیز دیده میشود و اظهارات منتقدانه سابقش نیز چندان به مذاق حاضران در سن مامس خوش نیامده بود. یک منبع میگوید:” مارسلینو مشخصا بهترین گزینه در بازار بود اما او درگیریهای بزرگی در گذشته با بیلبائو داشت. مردم در بیلبائو این مسائل را بسیار جدی میگیرند. آنها به خاطر دارند که او در سال 2008 از سبک بازی بیلبائو انتقاد کرده بود و پیش از این اظهاراتی درباره داورها داشت. شاید این موضوع تقریبا فراموش شده باشد اما اظهارات او در زمان سرمربیگری ویارئال نیز در یادها هست.”
این موضوع به حدی جدی بود که مارسلینو مجبور شد به محض حضور در سن مامس به آن اشاره کند. او در مراسم معارفه گفت:” این اتفاق سالها پیش رخ داد. من احساس نمیکنم که هرگز به بیلبائو بیاحترامی کرده باشم اما بدون شک افرادی هستند که فکر میکنند من اشتباهاتی داشتم. اگر اینطور است از آنها عذرخواهی میکنم. تنها کاری که من کردم، دفاع از منافع تیمی بوده که هدایتش را بر عهده داشتم. از حالا از منافع بیلبائو دفاع خواهم کرد.”
او همچنین مشتاق بود که به کاری که گاریتانو در این تیم انجام داده ادای احترام کند و از هواداران خواست که انتظار نداشته باشند تغییرات بنیادین به سرعت انجام شود. او گفت:” شما نمیتوانید یک شبه همه چیز را تغییر دهید، من جادوگر نیستم. ما هیچ چیز از فلسفه باشگاه بیلبائو را کنار نخواهیم گذاشت. ما تلاش خواهیم کرد تا تیمی پویا و قدرتمند باشیم. اگر افراد نسبت به کاری که انجام میدهیم مطمئن باشند، پیشرفت خواهند کرد.”
این صحبتهای بیپرده به دل افراد محلی در بیلبائو نشست و به نظر میرسید که تیم در اولین بازی با هدایت او در سن مامس برابر بارسلونا انرژی خود را بار دیگر به دست آورده است. اینیاکی ویلیامز در عرض سه دقیقه توانست با به ثمر رساندن چهارمین گلش در این فصل بیلبائو را پیش بیندازد. در آخر بارسا توانست به بازی برگشته و با نتیجه 2- 3 پیروز شود اما بیلبائو بازی پایاپای و خوبی از خود به نمایش گذاشت و در نهایت به نبوغ لیونل مسی که به دوران اوج برگشته است، باخت.
لینرو میگوید مارسلینو تیمی را به ارث برده که کیفیت کافی برای حضور در نیمه بالایی جدول لالیگا را دارد، هرچند مشکلاتی هست که باید برطرف شود. او میگوید:” بازنشستگی آدوریز، مهاجم نوک گلزن تیم، همیشه حس میشود. مطمئنا تیمی که در گلزنی مشکل داشته باشد، با مشکلات دیگر هم روبرو خواهد شد. ما همچنین انسجام دفاعی و اعتماد به نفسی که پیش از این داشتیم را هم از دست دادیم- اونای سیمون دروازهبان بسیار خوبی است اما او هم از دوران اوج دور شده و در شرایط بدی قرار دارد. بنابراین مشکل دو برابر است اما بازیکنان تلاش میکنند، تیم و ترکیب خوبی داریم.”
آخرین دسته از بازیکنان جوان لزاما در این تیم شامل اونای ونسدور 20 ساله، هافبک دفاعی، اویهان سانست 20 ساله، بازیساز، و جان مورسیلو 22 ساله، وینگر، هستند. با این حال هیچکدام از آنها هنوز کیفیت خود را در سطح تیم اول به نمایش نگذاشتهاند. لینرو میگوید:” بازیکنان جوانی هستند که از ردههای پایینتر رشد میکنند. مانند سانست که استعداد سطح بالایی است. اما محیطی که بتوان در آن اولین بازی را انجام داد و با اعتماد به نفس در آن جای گرفت، وجود ندارد. هواداران در ورزشگاه به آنها کمک میکردند و از آنها حمایت میکردند و اوضاع تیم را به صورت کلی بهبود میبخشیدند.”
لینرو کنجکاو است بداند که نظم تاکتیکی مارسلینو و سیستم 2- 4- 4 سختگیرانه او چه معنایی برای نامهای بزرگ هجومی تیم مانند اینیاکی ویلیامز 26 ساله و ایکر مونیاین، کاپیتان 28 ساله باشگاه، خواهد داشت؛ ستارههایی که او به رشد آنها کمک کرده است.
او میگوید:” اینیاکی ویلیامز مشکلات بسیاری در گلزنی دارد- من باور دارم که او باید به عنوان بال بازی کند. با سیستم 2- 4- 4 که مارسلینو همیشه به کار میگیرد، مونیاین میتواند به عنوان مهاجم دوم بازی کند، او حتی 10 درصد سطح واقعی خود را در سمت چپ و راست نشان نداده است. ما چند سال به رهبرانی در رختکن نیاز داریم، افرادی که وقتی در خانه 0- 1 عقب هستیم، بتوانند بیایند و تیم را بالا بکشند و برنامه تیم را مورد بحث قرار بدهند. در زمین بازیکنانی مانند رائول گارسیا حضور دارند که از شخصیتی قدرتمند برخوردار هستند اما شما باید بتوانید تیم را رهبری و بازیکنان جوانتر را با خود همراه کنید.”
***
چالش دیگری که مارسلینو با آن روبرو است، تقویم بازیهاست. بازی دوم او در این تیم قرار بود برابر اتلتیکو مادرید، صدرنشین لیگ، برگزار شود که پس از بازگشت هواپیمای تیم از میانه راه به بیلبائو در جمعه گذشته به دلیل بارش برف در پایتخت اسپانیا به تعویق افتاد. امشب آنها در نیمه نهایی سوپرکاپ اسپانیا برابر رئال مادرید قرار خواهند گرفت و یک پیروزی میتواند آنها را به فینال روز یکشنبه برابر بارسلونا یا رئال سوسیهداد برساند (توضیح: بیلبائو موفق شد با نتیجه 2-1 رئال را شکست بدهد و فردا شب در دیدار فینال سوپرکاپ مقابل بارسلونا قرار خواهد گرفت).
سه بازی بعدی آنها در لالیگا برابر ختافه، بارسلونا در نوکمپ و والنسیا، باشگاه سابق مارسلینو، است که مطمئنا موقعیتی احساسی خواهد بود. آنها همچنین قرعه نه چندان راحتی در کوپا دل ری دارند و باید در برابر تیم بلندپرواز دسته سومی ایبیسا قرار بگیرند که در مرحله قبلی از سد سلتاویگو عبور کرده است.
چنین موقعیتهای مهمی فرصت خودنمایی بزرگ از همین ابتدای کار و بالا بردن روحیه تیم و باشگاه را فراهم میکند. قطعا الیزگی و آلکورتا نیز در هنگام اخراج گاریتانو به همین موضوع امید داشتند. در همان هفته آنخل ویاکامپا نیز به عنوان سرمربی تیم زنان بیلبائو جای خود را به ایرایا ایتورگی، بازیکن سابق بسیار محبوب تیم، داد.
استرس حاکم بر این شرایط از سوی الیزگی در مراسم معارفه ایتورگی نیز مطرح شد. او به رسانههای محلی گفت:” بهتر است که احساسات شخصیام را بروز ندهم. من تا زمانی که زنده هستم این هفته را فراموش نخواهم کرد. باید به آینده نگاه کنم.”
آینده شامل جلسه عمومی فوق العاده اعضای باشگاه در ماه مارس برای تلاش و گرفتن بودجه برای سالی که گذشت خواهد بود که در آستانه دیدار معوقه فینال کوپا دلری 2020 برابر رئال سوسیداد در ورزشگاه کارتوخای سویل در 4 آوریل برگزار خواهد شد. آن دیدار میتوانست پاداش کار خالصانه گاریتانو در طول 12 ماه اول حضورش در این تیم باشد و کسب اولین قهرمانی مهم باشگاه در طول بیش از سه دهه با پیروزی برابر حریف همشهری شیرینتر هم میشد.
در عوض تیم بیلبائو و هوادارانش در طول سال 2020 سرخوردهتر شدند. این شرایط حتی با این واقعیت که آنها در طول ماههای اولیه فصل 20- 2019 در صدر جدول لالیگا قرار گرفتند، هم بهبود پیدا نکرد. پیچیدگی سیاسی پیرامون باشگاه بین روسای سابق، فعلی و حتی آینده نیز کمکی نمیکرد و تماشای سنمامس خالی منظرهای تاثربرانگیز برای بسیاری در بیلبائو بود.
هواداران وفادار این تیم حالا امیدوار هستند که مارسلینو بتواند انگیزه و ایدههای جدیدی با خود بیاورد و تیم بار دیگر در زمان برگزاری دیدار فینال کوپا دلری در اوج قرار گرفته باشد. با این حال شواهد حاکی از این است که هر اتفاقی رخ دهد، هیجان مانند سابق نخواهد بود.
لینرو میگوید:” دیگر صحبت زیادی درباره بازی نمیشود، مردم آن را فراموش نکردهاند اما همه پذیرفتهاند که هواداران اجازه ورود نخواهند داشت. ما میدانیم که این اتفاق در راه است و موقعیت بزرگی است. رئال سوسیداد به اندازه چند ماه قبل که بسیار قوی به نظر میرسید، خوب بازی نمیکند. اما مردم فکر میکنند که اگر اجازه حضور در ورزشگاه را ندارند پس هیجان همیشگی هم وجود ندارد.”