چرا یوفا به دنبال برگزاری “لیگ کنفرانس اروپا” است؟

هفت‌یک- فوتبال در حال حاضر وارد دوره بی‌سابقه‌ای از نظر شلوغی خود شده است: یک فصل کامل در مدتی کوتاه‌تر از حالت عادی برگزار می‌شود، یورو 2020 در سال 2021 انجام می‌شود و برنامه‌ ریزی‌های مجدد دیگری موردنیاز است چرا که جام جهانی 2022 در میانه فصل 23- 2022 مسابقات باشگاهی اروپا برگزار خواهد شد. بنابراین آخرین چیزی که فوتبال به آن نیاز دارد یک مسابقات جدید است که- به قول الکساندر چفرین، رییس یوفا- “بازی‌های بیشتر برای باشگاه‌های بیشتر- را در پی داشته باشد.

با این وجود ما کمتر از یک سال با راه اندازی لیگ کنفرانس اروپا فاصله داریم و باشگاه‌ها از حالا تلاش‌شان برای حضور در این مسابقات را آغاز کرده‌اند. در انگلیس، قهرمان این فصل جام اتحادیه به جای حضور در لیگ اروپا مانند فصول گذشته، به مسابقات لیگ کنفرانس خواهد رفت که برگزاری آن در فصل 22- 2021 تایید شده و حداقل تا سال 24- 2023 ادامه خواهد داشت.

منفعت این موضوع چیست؟ خب، مشکل با سیستم دو رقابتی فعلی فوتبال اروپا این است که تعداد قابل توجهی از کشورها نمی‌توانند در مرحله گروهی لیگ قهرمانان یا لیگ اروپا حضور داشته باشند و تعداد زیادی از باشگاه‌ها عملا شانسی برای صعود به هیچ یک از این رقابت‌ها ندارند. رقابت سوم حضور در فوتبال در سطح قاره اروپا را برای کشورهای کوچک‌تر ممکن می‌سازد و شانس کسب موفقیت در اروپا را به تیم‌های بیشتری می‌دهد- حداقل در تئوری اینطور است.

وجود بدبینی‌ها درباره هدف این تورنمنت جدید اجتناب ناپذیر است اما مفهوم لیگ ملت‌های اروپا نیز در ابتدا با بدبینی‌هایی همراه بود و به هدف خود دست یافته است- دیدارهای رقابتی بیشتر برای تیم‌های تراز اول ملی و موقعیت بیشتر برای تیم‌های ضعیف‌تر که بتوانند در مسابقات پیروز شوند.

موفقیت یوفا در برگزاری لیگ ملت‌های اروپا یکی از اتفاقاتی بود که مدیران اتحادیه فوتبال اروپا را به برگزاری لیگ کنفرانس اروپا ترغیب کرد.

خبر خوب این است که لیگ کنفرانس احتمالا باعث درک آسان‌تر فوتبال اروپا خواهد شد (صادقانه، نه). در حالی که تاکنون 32 تیم در لیگ قهرمانان و 48 تیم در لیگ اروپا حضور پیدا می‌کنند، از فصل بعد در هر سه دسته 32 تیم حضور خواهند داشت. سبک برگزاری هر سه رقابت شبیه خواهد بود: همگی هشت گروه چهار تیمی دارند که پس از آن مراحل حذفی انجام می‌شود.

شاید اگر رقابت سوم ساختاری متفاوت با مسابقات اصلی داشت، هیجان انگیزتر می‌شد- برای مثال یک تورنمنت ساده حذفی- اما باشگاه‌های کوچک‌تر اروپایی به دلایل اقتصادی خواهان درآمد تضمینی از شش دیدار مرحله گروهی هستند. این باشگاه‌ها همچنین خواهان بازی در رقابتی یکسان با بعضی تیم‌ها از کشورهای بزرگ هستند و به همین دلیل یوفا به تمام کشورها اطمینان داده که در لیگ کنفرانس حضور خواهند داشت.

کشورهای بزرگ تیمی که در آخرین رتبه کسب سهمیه لیگ اروپای فعلی قرار گرفته را به این مسابقات ارسال خواهند کرد (برای مثال از لیگ فصل گذشته تیم‌هایی چون تاتنهام، گرانادا، ولفسبورگ، میلان و نیس به لیگ کنفرانس می‌رفتند) هرچند هیچ کدام مستقیما به مرحله گروهی نمی‌رفتند، هر تیمی باید با عبور از چهار مرحله انتخابی بتواند راهش را برای حضور در لیگ کنفرانس هموار کند.

در زیر فهرستی می‌بینید که در آن نشان داده شده که اگر لیگ کنفرانس در یک دهه گذشته برگزار می‌شد چه نمایندگانی از لیگ برتر انگلیس در آن حضور پیدا می‌کردند.

از نظر تئوری این جایگاه به قهرمان جام اتحادیه تعلق دارد اما در هفت فصل گذشته تیمی در این مسابقات به قهرمانی رسیده که در جمع 6 تیم صدر جدول حضور داشته و بنابراین این جایگاه به اولین تیمی که بیرون از سهمیه اروپایی قرار گرفته می‌رسد (استوک سیتی و هال سیتی در سال 2011 و 2014 به عنوان نایب قهرمانان جام حذفی در این جایگاه قرار می‌گرفتند چرا که منچسترسیتی و آرسنال سهمیه لیگ قهرمانان را کسب کرده بودند اما این قانون در سال 2015 برداشته شد).

در صورتی که لیگ کنفرانس اروپا یک دهه زودتر شروع می‎‌شد، این تیم‌های انگلیسی مستقیما به آن راه پیدا می‌کردند.

نحوه کسب سهمیه چندان پیچیده نیست- هرچند اگر از هرکسی بپرسید که تفاوت‌های مختصر سیستم‌های فعلی لیگ قهرمانان و لیگ اروپا چیست احتمالا با توضیح خاصی روبرو نخواهید شد. قوانین کلی این است که اگر از مرحله کسب سهمیه حضور در لیگ قهرمانان حذف شوید، به مرحله کسب سهمیه حضور در لیگ اروپا خواهید رفت و اگر از آنجا هم حذف شوید در لیگ کنفرانس حضور پیدا خواهید کرد.

بنابراین، بله، این احتمال وجود دارد که یک باشگاه در یک فصل و پیش از حتی آغاز مرحله گروهی در هر سه رقابت اروپا حاضر شود. آنها ممکن است در دور دوم انتخابی لیگ قهرمانان حذف شوند و سپس در دور سوم انتخاب لیگ اروپا کنار بروند و بنابراین وارد مرحله پلی‌آف لیگ کنفرانس خواهند شد. اگر آنجا هم شکست بخورند؟ خب، متاسفیم، رقابت‌های یوفا برای آنها به پایان رسیده است.

شاید تنها پیچیدگی جدی بین مرحله گروهی و مرحله حذفی باشد که “مرحله حذفی مقدماتی” وجود خواهد داشت- اساسا چند دیدار پلی آف- که بین تیم‎‌های رده دوم گروه‌های لیگ کنفرانس و تیم‌های رده سوم از گروه‌های لیگ اروپا برگزار خواهد شد. این مسابقات تعیین می‌کند که چه کسی در مرحله حذفیِ “واقعی” لیگ کنفرانس حضور پیدا خواهد کرد. بازندگان حذف خواهند شد.

در فرمت فعلی برگزاری رقابت‌های اروپایی، بعضی از کشورها هیچ‌وقت شانس حضور در چمپیونزلیگ را ندارند.

سیستم مشابهی برای لیگ اروپا به کار خواهد رفت که از این به بعد یک سوم کوچک‌تر از فصول قبلی است. هشت تیم سوم گروه‌های لیگ قهرمانان به این مسابقات رفته و در دیدارهای پلی‌آف برابر تیم‌های دوم گروه‌های لیگ اروپا قرار خواهند گرفت.  جدای از تصورکلی غیرمعمول، برگزاری رقابت به این شکل منطقی به نظر می‌رسد.

هیچ تیم اضافه‌ای در مقایسه با سیستم فعلی به مسابقات اروپایی صعود نخواهد کرد اما تیم‌های بیشتری شانس حضور در مرحله گروهی را دارند. هیچ مشکل محسوسی درباره تراکم دیدارها برای هیچ باشگاهی وجود ندارد. ایده برگزاری سومین تورنمنت اروپایی برای تمام کسانی که به خوبی روزهای برگزاری جام برندگان جام اروپا را به خاطر دارند، آشناست؛ رقابتی که تا سال 1999 برگزار می‌شد اما پس از گسترش لیگ قهرمانان اروپا از دور کنار رفت.

سوال واقعی این است که آیا این مسابقات واقعا برای کشورهایی که از حلقه فوتبالی اروپا دور مانده‌اند، منفعت خواهد داشت یا خیر. کشورهایی که در حال حاضر در بین 15 تیم برتر رده بندی یوفا قرار ندارند- در حال حاضر شامل قبرس، سوییس، یونان، صربستان، کرواسی، سوئد، نروژ و هر کشوری که پایین‌تر از آنهاست- دیگر باشگاهی در لیگ اروپا نخواهند داشت مگر این که قهرمان‌شان با حذف از مسابقات انتخابی لیگ قهرمانان یا مرحله گروهی این مسابقات به لیگ اروپا برود.

با این حال این کشورها سه تیم در آغاز مسابقات انتخابی لیگ کنفرانس در برخی مقاطع خواهند داشت- احتمال حضور چهار تیم در صورت سقوط قهرمان لیگ تا این مسابقات هم وجود دارد- و محدود شدن به این تورنمنت دورنمای جذابی نیست.

لارس کریستر اولسن، مدیر اجرایی سابق یوفا و مدیر فعلی لیگ‌های اروپایی (اتحادیه لیگ‌های فوتبال حرفه‌ای در اروپا)، به نشریه‌ سوئدی اکسپرسن گفت:” شاید اینطور باشد که ارزش بازار لیگ سوم مورد قضاوت نادرستی قرار گرفته باشد. واکنش باشگاه‌های کوچک‌تر مورد قضاوت نادرستی قرار گرفته باشد. این تصور وجود داشت که آنها پاسخ مثبت می‌دهند و خوشحال می‌شوند. آنها این بار چنین کاری نکردند و شاید این اولین بار در تاریخ باشد که چنین اتفاقی رخ می‌دهد.

شما در برابر تیم‌های نه چندان جذاب به میدان خواهید رفت که شاید به این معناست که نتوانید ورزشگاه‌تان را پر کنید. در عین حال شواهد بر این اساس است که حمایت مالی اضافه‌ای از لیگ قهرمانان دریافت نخواهید کرد. این ریسک قرارداد مالی ضررده برای باشگاه‌های حاضر در لیگ کنفرانس را در پی دارد.”

اولسن و تمام کسانی که نسبت به لیگ‌های خارج از لیگ خاص و برتر سنتی اروپا واکنش نشان می‌دهند باید بدانند که یوفا در تلاش است تا دو رقابت مهم را برای باشگاه‌های بزرگ مجزا کند. با این حال تمام کشورها هنوز حق کسب سهمیه در مراحل انتخابی لیگ قهرمانان را دارند و روزهایی که تیم‌هایی از آن کشورها می‌توانستند به صورت جدی برای لیگ قهرمانان یا لیگ اروپا رقابت کنند، مدتهاست که گذشته است. در عین حال با باشگاه‌هایی که از قوی‌ترین لیگ‌های اروپا در لیگ کنفرانس حضور خواهند داشت و سایر تیم‌ها که از لیگ اروپا به این رقابت‌ها وارد خواهند شد، در نهایت قهرمان تورنمنت جدید هم نامی آشنا خواهد بود.

از فصل بعد تیم‌هایی که از لیگ اروپا حذف می‌شوند، می‌توانند کارشان را در لیگ ملت‌های اروپا ادامه بدهند.

معرفی لیگ کنفرانس در سال‌های پیش رو شاید به عنوان آغاز تغییری به سوی سیستم تقسیم بندی ساختاری در رقابت‌های اروپایی شناخته شود. آندره‌آ آنیلی، مدیرعامل یوونتوس و اتحادیه باشگاه‌های اروپا، سیستمی را پیشنهاد کرده که باعث ادغام “تحرک و پویایی در طول سیستم از طریق به کارگیری محتاطانه صعود و سقوط” خواهد شد- که ظاهرا باعث ایجاد سبکی مانند لیگ ملت‌های اروپا در مسابقات باشگاهی می‌شود.

آینده فوتبال اروپا با مشاجرات بین آنیلی که نماینده قدرتمندترین باشگاه‌هاست و با تمام توان به دنبال افزایش درآمد آنهاست و اولسن، به خاطر آورده خواهد شد که نماینده لیگ‌های پایین‌تر از سطح اول است و به این موضوع باور دارد که درآمد لیگ قهرمانان باید به صورت مساوی‌تر بین باشگاه‌ها و لیگ‌ها تقسیم شود- حتی اگر آنها خودشان هم در این مسابقات حضور ندارند.

این بحث زمانی پیچیده‌تر و حتی شاید پر تنش‌تر خواهد شد که به تصمیم‌گیری درباره ساختار مسابقات اروپایی پس از سال 2024 برسد. با این وجود در حال حاضر لیگ کنفرانس برگزار خواهد شد- و هرکس در رده هفتم لیگ برتر انگلیس قرار بگیرد احتمالا مدعی اصلی قهرمانی آن رقابت‌ها خواهد بود.