ورشکستگی ستاره‌های فوتبال؛ آن همه پول کجا می‌رود؟
هفت یک– فوتبالیستی که برای سه باشگاه بزرگ فوتبال جهان بازی کرده، وقتی‌که فهمید به‌زودی ورشکسته خواهد شد، شروع به گریه کرد. رئیس یک باشگاه لیگ برتری دوباره حقوق کاپیتان خود را برای باخت دوباره در قمار، زودتر پرداخت کرد. در دادگاه، یک بازیکن به قاضی دادخواستی ارائه داده تا بعد از اینکه پول‌هایش را ذره ذره به باد داد، میزان نفقه پرداختی برای فرزندش را کاهش دهد.
اینها بخشی از سریال “همسران فوتبالیست‌ها” نیست ، بلکه داستان‌های واقعی در زندگی خصوصی سه بازیکن شاغل در فوتبال انگلیس را بیان می‌کند. چهل درصد از این بازیکنان در دوران بازی و پس از بازنشستگی دچار مشکلات مالی می‌شوند. اما درحالی‌که میانگین دستمزد سالانه یک فوتبالیست لیگ برتر بسیار بالاست، چگونه بسیاری از آنها در چنین شرایط سختی قرار می‌گیرند؟
برای برخی از بازیکنان، این مشکلات با افزایش آدرنالین بعد از امضای اولین قرارداد حرفهای آغاز می‌شود. بازیکنی از لیورپول به‌تازگی پاکت اولین بسته دستمزد خود را باز کرده و مستقیما به یک نمایندگی فروش ماشین نزدیک به زمین تمرینی باشگاه لیورپول در ملوود رفت. این بازیکن تصمیم گرفت یک خودروی جدید رنج روور را خریداری کند و در ادامه متوجه شد که توانایی بازپرداخت قسط خودروی خود را نخواهد داشت.
لیورپول از اشتباه این بازیکن باخبر شد و خیلی سریع با پیتر فرچیلد تماس گرفت. مشاور خصوصی و مالیاتی که کارش دادن مشاوره مالی به بازیکنان آکادمی در باشگاه‌های لیگ برتر و دسته‌های پایین‌تر است. بعدا جلسه‌ای بین فرچیلد و بازیکن لیورپول برگزار شد. فرچیلد در این باره به “فورفورتو” گفت: “این بازیکن درآمد خالص و ناخالص خود را اشتباه گرفته بود. من باید به او می‌گفتم که درآمدش بعد از احتساب مالیات چقدر خواهد شد. خوشبختانه ما موفق به برقراری ارتباط با کمپانی فروش ماشین به آن بازیکن شدیم و آنها قبول کردند خودرویی که به آن بازیکن فروخته بودند را پس بگیرند.”
دنی کاداماتری شروع درخشانی در اورتون داشت و در اولین بازی مقابل چلسی، به عنوان بهترین بازیکن زمین انتخاب شد اما اوضاع برای او در ادامه دوران حرفهای خوب پیش نرفت.
فرچیلد معتقد است فشار بازیکنان هم سن و سال عامل مهمی در اشتباهات مالی بازیکنان جوان است. او ادامه داد: “آنها یک پارکینگ پر از اتومبیل‌های فوق العاده در محل تمرین می‌بینند و نمی‌توانند قبول کنند که باید با خودروی فیات پونتو رانندگی کنند.” دنی کادامارتری، پدیده سابق اورتون، اولین بازی خود را در 17 سالگی انجام داد و اتفاقات مشابهی را در دوران حضور در استنلی پارک تجربه کرد. او در این رابطه به فورفورتو گفت: “من کیف پول بازیکنان ثروتمند و خودروی آنها را می‌دیدم و احساس می‌کردم من هم باید در سطح آنها باشم. گرفتار شدن در چنین شرایطی دشوار نیست.” زیاده‌روی‌های او در مقایسه با یک ستاره مشهور لیگ برتر که برای یک باشگاه لندنی بازی می‌کند، تقریبا ناچیز به نظر می‌رسد. این بازیکن 24 ساله در هفته 35000 پوند دریافت می‌کند، اما قول داده مبلغ قابل توجهی را در پایان ماه به خانواده، دوستان و آشنایان خود تخصیص دهد.
سرمایه‌گذاری‌های اشتباه
برای بازیکنان رده بالای فوتبال یافتن دوستان واقعی کار دشواری است. مدیر برنامه‌ها، مشاوران مالی و بیزینس‌مَن‌ها غالبا به دنبال این هستند در ازای سرمایه‌گذاری‌های قابل توجه، به جای بازگشت سرمایه برای بازیکن، درآمد خود را چندین برابر کنند. لوئیس ساها، مهاجم سابق منچستریونایتد، اورتون و تاتنهام اسپرز در این رابطه به فورفورتو گفت: “در یک مقطع من 30 پیشنهاد از افراد مختلف داشتم. وقتی فوتبال بازی می‌کنید، فرصت ندارید تحقیقات صحیحی برای سرمایه‌گذاری انجام داده و متوجه شوید باید به چه کسی اعتماد کنید. گفتن این جمله که نه، من نمی‌خواهم سرمایه‌گذاری کنم برای شما دشوار می‌شود.”
این بازیکن 38 ساله چندین تجربه دسته اول در به یغما رفتن سرمایه خود در کارنامه دارد. چند سال پیش ساها ترغیب شد روی طرحی که توسط بانکی در انگلیس اداره می‌شد، سرمایه‌گذاری کند و به او وعده داد شده بود در صورت سرمایه‌گذاری در یک شرکت فناوری‌های خاص، از پرداخت مالیات معاف شود، اما این سهام به سودآوری نرسید. ساها در ادامه گفت:” در پایان من یک مبلغ شش رقمی را از دست دادم. بعد از آن من نگران سرمایه خود شده و دریافتم که باید بیش‌تر مراقب باشم.”
لوئیس ساها با راه‌اندازی شبکه اجتماعی Axis Stars، در تلاش است تا مانع از ورشکستگی ستاره‌های ورزشی شود.
البته لوییس ساها تنها بازیکنی نبود که در رابطه با طرح‌های پرسود وسوسه شده بود. یک بازیکن لیگ برتری دیگر با وسوسه هم‌بازی خود در زمینه ملک و املاک در مراکش سرمایه‌گذاری کرد و در این مسیر نزدیک به 100 هزار پوند از دست داد.
فرچیلد در این رابطه گفت: “من به او گفتم مکان سرمایه‌گذاری خود را در گوگل ارث جست‌وجو کند و او حتی نمی‌دانست کجا زمین خریده است. برای رسیدن به آنجا شما باید به مراکش پرواز کرده، سپس پرواز داخلی دیگری را انجام دهید و در ادامه نیز سه ساعت برای رسیدن به محل مورد نظر رانندگی کنید. من به آن بازیکن گفتم:” در این شرایط چگونه می‌خواهید برای شروع کار، نیروی کار و مصالح ساختمانی را به آنجا ببرید؟” او سرمایه‌گذاری نکرد، اما بقیه دست به چنین کاری زدند و سرمایه خود را از دست دادند.”
آموزش و یادگیری، برای دستیابی به رفاه در دراز مدت مهم است. رامون وگا، مدافع سابق تاتنهام، در سال‌های دوران ورزشی خود به عنوان بازیکن حرفهای در سوئیس، مدرک تحصیلی‌اش را در امور بانکی و مالی اخذ کرد. بعد از خداحافظی از فوتبال در سال 2004، او با تاسیس یک شرکت در لندن، بیش از 15 میلیون پوند به جیب زده است. او به فورفورتو در این رابطه گفت: “من خوش شانس بودم که آموزش خوبی در سوئیس دیدم. من به پنج زبان صحبت می‌کنم؛ بنابراین با بازیکنان خارجی بسیاری برای سرمایه‌گذاری در بخش املاک انگلیس مذاکره می‌کنم. باشگاه‌ها باید به بازیکنان خود آموزش مالی بدهند.”
برخی تیم‌ها در تلاش برای انجام چنین کاری بوده‌اند. فرچیلد تا به‌حال در بیش از 35 تیم برنامه آموزشی داشته و به نوجوانان با استعداد درباره برنامه‌های اقتصادی سالم در آینده، آموزش‌هایی ارائه داده است. فرچیلد گفت: “من به آنها می‌گویم آنچه‌که در قراردادشان می‌بینند، آن چیزی نیست که در حساب‌های بانکی خود خواهند داشت. آنها در آکادمی در یک حباب زندگی می‌کنند و از شنیدن این که فقط نیمی از دستمزدشان را پس از پرداخت مالیات و بیمه ملی دریافت می‌کنند، شوکه می‌شوند.”
او بازیکنان را تشویق می‌کند تا دستمزد خود را به سه بخش تقسیم کنند: “بخش اول برای هزینه‌های زندگی مانند اجاره خانه و ماشین. بخش دوم برای پس‌انداز و سرمایه‌گذاری‌هایی با سودهای قطعی برای رشد سرمایه. اگر آنها مبلغ 1000 پوند را به مدت 18 ماه برای خریدهای برخی سهام‌ها سرمایه‌گذاری کنند، مبلغ قابل توجهی برای سپرده‌گذاری در اختیار خواهند داشت. بخش سوم برای هزینه کردن است، به‌هرحال آنها جوان هستند و باید از زندگی لذت ببرند.”
تحصیلات رامون وگا نه‌تنها به او کمک کرد تا از تصمیمات مالی اشتباه بپرهیزد، که درآمد هنگفتی بعد از بازنشستگی از فوتبال برای او به همراه آورد.
اما گاهی گوش بازیکنان برای شنیدن بهترین مشاوره هم ناشنوا می‌شود. چراغ‌های روشن کازینوها و سود فوری برنامه‌های شرط‌بندی به سقوط بازیکنان با حساب‌های بانکی بالا کمک می‌کند و این روند در حال افزایش است. کیت گیلسپی، بازیکن سابق منچستریونایتد در کتاب خود با نام “چگونه یک فوتبالیست میلیونر نباشیم” فاش کرد که قبل از ورشکستگی در سال 2010، مبلغ 7.2 میلیون پوند در قمار از دست داده است.
جان هارتسون به سختی از تکرار این سرنوشت فرار کرد. او قبل از امضای توافق‌نامه داوطلبانه انفرادی، بیش از 300 هزار پوند در راه قمار از دست داد و در ادامه و براساس آن توافق قرار شد به صورت قسطی بدهی خود را به لیست بلند بالای طلبکاران پرداخت کند. مایکل چوپرا و متیو اترینگتون نیز قبل از مراجعه به کلینیک‌های درمان اعتیاد به قمار، مبالغ قابل توجهی را از دست دادند. مطالعه‌ای که توسط فدراسیون بازیکنان حرفهای در سال 2014 انجام شد نشان داد که فوتبالیست‌ها سه برابر بیش‌تر از افراد عادی احتمال مبتلا شدن به قمار را دارند. اما چرا؟
دکتر هنریتا بودن-جونز به عنوان مشاور روانپزشک در زمینه اعتیاد در بیمارستان نایتینگل فعالیت می‌کند. در بین بیماران او، بانکداران و ورزشکاران بزرگ حضور دارند و او معتقد است فضای رقابتی رختکن فوتبال، ویژگی‌های شخصیتی بازیکنان و حتی ژنتیک، می‌تواند آنها را در مسیر از دست دادن تمام ثروت‌شان آسیب‌پذیر کند.
او در این رابطه گفت: “اگر سابقه‌ای در خانواده وجود داشته باشد، می‌تواند به دیگران نیز به ارث برسد. ممکن است برخی از بازیکنان در دوران کودکی اتفاقات مهمی را تجربه کنند که حالا بخواهند از آنها فرار کنند. این روند در بازیکنانی که اعتیاد به قمار دارند، نیز رایج است. سپس شما با فردی با اعتماد به‌نفس مواجه هستید که معتقد است که در پیش بینی نتایج رویدادهای ورزشی متبحر است و در شرایط به همراه داشتن پول نقد اضافی، این یک ترکیب خطرناک را ایجاد می‌کند.”
تنها و در معرض خطر
دستگاه‌های تعبیه شده در قمارخانه‌ها و دوستی با دلالان قمار می تواند اغلب بازیکنانی که پس از پیوستن به یک باشگاه جدید صدها مایل دورتر از خانواده و دوستان‌شان احساس تنهایی می‌کنند را تحریک کنند. یک فوتبالیست سابق لیگ برتر که نمی‌خواست نامش فاش شود به خاطر دارد در تنهایی به قمارخانه‌ها پناه می‌برده است. او گفت: “من به صورت قرضی راهی کوئینز رنجرز پارک شده بودم و برای اولین بار تنها زندگی می‌کردم. در لندن کسی را نمی‌شناختم و به همین دلیل برای اولین‌بار و برای گذران وقت، شروع به شرط‌بندی کردم.”
سرمایه‌گذاری‌های اشتباه از عوامل اصلی ورشکستگی بازیکنان فوتبال است.
“سر رفتن حوصله و ملال” بهانه‌ای بود که گریم لاو هنگام مصاحبه با 34 بازیکن حرفهای فعلی و سابق، از جمله ستاره‌های بین‌المللی لیگ برتر و همچنین بازیکنانی شاغل در لیگ‌های پایین‌تر، از آنها بارها و بارها شنید و به‌عنوان بخشی از تز دکترای خود در دانشگاه چستر به آن اشاره کرد. یکی از بازیکنان به او گفت که پوکر آنلاین را هیجان‌انگیزتر از حضور در مسابقات فوتبال می‌دانست. دیگری اعتراف کرد که سرگرمی بازی‌های ویدئویی FIFA، تجربه هدایت تیم و همچنین اینکه مبلغ قابل توجهی در هر بازی شرط‌بندی می‌شود، گاه از لذت حضور در فوتبال واقعی برای او بیش‌تر است.
بسیاری از بازیکنان فاش کردند که عملکرد آنها در میدان بعد از دست دادن هزاران پوند در جلسات قمار در اتوبوس تیم، تحت تاثیر قرار گرفته است. بسیاری از فوتبالیست‌ها نیز مبالغ هنگفتی در سرمایه‌گذاری در بخش املاک از دست داده‌اند. این اتفاق برای لی هندری، هافبک سابق استون ویلا و انگلیس، که در سال 2012 ورشکسته شد، رخ داده است؛ اما او همه سرمایه خود را در راه قمار از دست نداد. هندری در مصاحبه‌ای در سال 2015 گفت: “بدیهی است که مردم می‌توانند تصویری از شما را خلق کنند، اما من هرگز خودم را در قامت قمارباز نمی‌دیدم. من دوست دارم بیرون بروم و مانند همه لذت ببرم، اما متاسفانه شرایط خوب پیش نرفت، وضعیت بازار خراب شد و من نتوانستم خانه خود را به فروش برسانم.” لی هندری بعدها فاش کرد که مشکلات مالی باعث شده او دو بار تصمیم به خودکشی و پایان دادن به زندگی خود بگیرد.
زندگی برای بازیکنان پس از خداحافظی از فوتبال به سرعت تغییر می‌کند و شگفت‌آور است که 33 درصد از بازیکنان در مدت 12 ماه از آویزان کردن کفش‌های خود، طلاق می‌گیرند. در سال 2004 و طبق حکم دادگاه، ری پاولر مجبور به پرداخت هر سال 440 هزار پوند که بیش از یک سوم حقوق 1.2 میلیون پوندی‌اش در آرسنال بود، به کارن همسر سابق خود شد. او همچنین باید دو خانه بدون وام به ارزش یک میلیون پوند و 250 هزار پوند نیز برای همسرش فراهم می‌کرد.
سام هال، یکی از بنیانگذاران موسسه حقوقی خانواده هال و براون، مدتی قبل وکیل برندان راجرز، سرمربی فعلی لسترسیتی برای ارائه دادخواست طلاق از همسر سابقش بود. هال به بسیاری از بازیکنان برای کاهش خسارات مالی ناشی از طلاق و در بحث تقسیم اموال به نصف بین زوجین و البته فارغ از بحث در مورد پرداخت هزینه‌های نگهداری از فرزندان کمک می‌کند و وظیفه او این است که این تقسیم اموال به نصف را تا حد ممکن به سود بازیکن کاهش دهد.
طلاق یکی دیگر از عواملی است که بخش از زیادی از درآمدهای دوران حرفهای بازیکنان را به باد می‌دهد؛ مانند اتفاقی که برای رِی پارلور رخ داد.
سام هال به فورفورتو گفت:” وقتی قضات متوجه می‌شوند یک بازیکن درآمد 100 هزار پوندی در هفته دارد، تصور می‌کنند که این درآمد بالا برای کل دوران حرفهای یک بازیکن همواره وجود دارد. اما بازیکنان در بهترین حالت هشت سال عمر مفید داشته و همه چیز می‌تواند با یک تکل بد تمام شود و پس از این اتفاق، آن بازیکن دیگر نمی‌تواند درآمد کسب کند. افراد عادی به مدت 40 الی 45 سال کار می‌کنند و این شانس را دارند که شرایط را دوباره بعد از طلاق تغییر دهند. دستمزد فوتبالیست‌ها پس از خداحافظی از فوتبال افت می‌کند و تعداد بسیار کمی از بازیکنان بالای 30 سال درآمد هنگفتی دارند.”
“پیشگیری از بارداری” حرفهای!
پس از طلاق، دادگاه‌ها می‌توانند به فوتبالیست‌ها دستور دهند که بخش زیادی از دارایی‌های خود از جمله املاک در داخل و خارج از کشور و همچنین پس انداز و درآمد دائم را به همسر خود بدهند. حتی دادگاه ممکن است درخواست واگذاری کسب و کار و سود آن از سوی بازیکن به همسر را بدهد. همچنین این امکان وجود دارد که هزینه نگهداری از فرزندان و همسرشان برای یک بازه زمانی مشخص یا در بدترین حالت، در تمام طول عمر نیز بر دوش یک بازیکن افتد. هال از دادگاه خواست تا از آنچه که او “پیشگیری از بارداری حرفهای” می‌نامد، برای محافظت از دارایی‌های بازیکنان استفاده کند.
اجاره به جای خرید، حفظ زندگی مالی جداگانه از طریق حساب‌های بانکی به نام خود بازیکن، فقط دو راهی است که بازیکنان می‌توانند مشکلات خود را در امور مالی به حداقل برسانند. با این حال بارها چنین راه‌حل‌هایی نیز توسط قضات دیده نمی‌شود. هال در این رابطه گفت: “نه تنها ما در انگلیس و ولز فرهنگ پرسودترین طلاق‌ها در جهان را داریم، بلکه هیچ مکانیزمی برای محافظت از افراد و تغییر شرایط نیز وجود ندارد.”
حمایت از همسران فوتبالیست‌ها در دادگاه‌های انگلیس، بسیاری از بازیکنان خارجی شاغل در انگلیس را هم نگران کرده است، زیرا آنها معمولا به این سیستم که با توافق از قبل تعیین شده، این روند حل می شود، عادت دارند. ژانویه یکی از شلوغ‌ترین مقاطع سال برای هال است. او به‌طور معمول تلفن مدیر برنامه‌های بازیکنان خارجی را پاسخ می‌دهد. آنها می‌خواهند قبل از انتقال به باشگاه جدید، قراردادهای قبل از ازدواج را برای حفظ ثروت خود ثبت کنند.
اخیرا یکی از بازیکنان بعد از ورشکستگی مالی از قاضی خواست که میزان پرداختی به فرزند خود را از 95 هزار پوند در سال به تنها 65 پوند در هر هفته کاهش دهد. بزرگ‌ترین اشتباه او این بود که پسر یکی از کارکنان باشگاه را به عنوان مدیر برنامه منصوب کرد و در ادامه نیز مسئولیت همه ثروتش را به او داد. هال در این مورد با تاکید گفت:” در مورد مدیر برنامه‌ها باید دقت شود، در غیر این صورت بازیکنان می‌توانند مورد سوء استفاده قرار بگیرند. یکی از بازیکنان بزرگ انگلیس پس از استخدام مدیر برنامه‌ای که قبلا کارشناس فروش در یک شرکت تبلیغات آبجو بود، همین مشکلات را تجربه کرد.”
لوئیز ساها تلاش می‌کند از بازیکنان دربرابر اعتماد به افراد نامطمئن محافظت کند. ساها در سال 2014، Axis stars را برای همین راه‌اندازی کرد؛ یک شبکه اجتماعی که به فوتبالیست‌ها اجازه می‌دهد تا درباره شیوه زندگی، بیمه، امور مالی، حمایت مالی و سایر موارد با محوریت شغلی با دیگر بازیکنان حرفهای و همچنین متخصصین مورد اعتماد در این زمینه‌ها گفتگو کنند. آنها همچنین می‌توانند از پلتفرم‌های قرارداد با مدیر برنامه‌ها استفاده کرده و اسناد مالی مربوط به آنها را مشاهده کنند. لوییس ساها در این رابطه گفت: “من می‌خواهم اطمینان حاصل کنم که بازیکنان مورد سوء استفاده قرار نگرفته، گول کسی را نمی‌خورند و پول خود را از دست نمی‌دهند.” اما به‌هرحال امید کمی وجود دارد این ستاره سابق و فرانسوی یونایتد بتواند روند ضررهای مالی هزاران بازیکنان فعلی و بازنشسته دنیای فوتبال را متوقف سازد.
امانوئل ابوئه، مدافع سابق آرسنال، با تصمیمات اشتباه و یک طلاق پرهزینه، بی‌خانمان شد.
تا قبل از سال 2010 تعداد زیادی از بازیکنان از صندوق‌های ذخیره کارکنان بهره می‌بردند. باشگاه‌ها مبالغ زیادی به این صندوق‌ها پرداخت می‌کردند که به‌عنوان وام‌های معاف از مالیات، علاوه‌بر دستمزد، به حساب بازیکنان واریز می‌شد. اما با تغییر در قانون به اشخاصی که وام دریافت کرده اما هنوز بازپرداخت نکرده‌اند، تا آوریل 2019 فرصت داده شد که مالیات بر درآمد را در مورد مبالغ باقی مانده بازپرداخت کنند.
این حکم روی بازیکنانی که از سال 1999 وام گرفته‌اند تاثیر می‌گذارد- این به آن معنی است که بازیکنانی که مدت‌هاست از فوتبال خداحافظی کرده‌اند، ممکن است با صورت حساب‌های مالیاتی هنگفتی مواجه شوند که قادر به پرداخت آنها نیستند که می‌تواند به ورشکستگی‌های گسترده منجر شود. به عنوان مثال اندی داد، کارشناس ارشد مالیاتی در این رابطه گفت:” اگر آنها 2 میلیون پوند دریافت کرده باشند، باید 40 الی 45 درصد این رقم را به صورت نقد بازپرداخت کنند. اگر من فوتبالیستی بودم که یکی از وام‌ها را دریافت کرده و پس نداده بودم، بسیار نگران می‌شدم.” و البته مدیران بانک‌های آنها نیز باید نگران باشند.