دوره حرفه‌ای رونالد کومان، در مورد سرنوشتش در بارسا چه به ما می‌گوید
هفت‌یک- “رونالد کومان، سنگ بنای تیم رویایی یوهان کرویف بود و به عنوان بازیکن و حالا به عنوان مربی، شناخته شده است.” اینها جملات جوزپ ماریا بارتومئو، رئیس باشگاه بارسلونا در مراسم معارفه مربی جدید در روز 19 آگوست در نوکمپ بود. او ادامه داد:” دوران مدرن تاریخ بارسلونا بر پایه مربیانی مثل فرانک رایکارد، پپ گواردیولا، تیتو ویلانووا، لوئیس انریکه و ارنستو والورده بنا شده است. حالا کومان هم اینجاست. او منتظر برعهده گرفتن این پست بود.”
سرمربی بارسلونا مدت زیادی است که منتظر است پا جای هم تیمی‌های سابقش بگذارد. او تفکرات مشخصی درباره این‌که چه کارهایی قرار است انجام دهد در سر دارد و با دو دهه مربیگری، از لحاظ تجربه، هیچ کمبودی ندارد. با این وجود، می‌توان گفت که بازگشت به نوکمپ ممکن است برای او کمی چالش برانگیز باشد.
ضربه آزاد تماشای رونالد کومان، اولین قهرمانی بارسلونا در جام باشگاه‌های اروپا را در سال 1992 رقم زد.
گل دقیقه 111 کومان از روی ضربه کاشته مقابل سامپدوریا در ومبلی که به اولین جام اروپایی بارسا منجر شد، بزرگ‌ترین گل تاریخ باشگاه است؛ بنابراین انتخاب او توسط بارتومئو – و نه یک مربی دیگر با عملکردی پرفراز و نشیب- باعث تعجب کسی نشد. با این حال، هدف اصلی در انتخاب او به جای کیکه ستینِ نگون‌بخت، ایجاد تغییرات اساسی در تیمی بود که با شکست 8-2 مقابل بایرن مونیخ در یک چهارم نهایی چمپیونزلیگ، نیاز به تغییرات اساسی داشت.
هر چند کاپیتان و ستاره بارسا یعنی لیونل مسی، اعلام کرد که بر خلاف میلش این فصل در بارسا می‌ماند ولی بارتومئو به چندین بازیکن پا به سن گذاشته باشگاه اعلام کرده که باید تیم را ترک کنند؛ چه دوست داشته باشند و چه نه. کومان وجهه و شخصیت تصمیم‌گیری‌های بزرگ و جنجالی را دارد و در طول دوران طولانی مربیگری خود، بارها رختکن تیم‌هایش را با تغییرات اساسی روبرو کرده که از جمله آنها می‌توان به پی‌اس‌وی آیندهوون، والنسیا، اورتون و اخیرا تیم ملی هلند اشاره کرد.
تنها تجربه حضور او در لالیگا یعنی دوران حضورش در والنسیا، شاید شبیه‌ترین چالش به چالشی بود که در نوکمپ پیش روی‌اش است. در آن هنگام او پا به تیمی گذاشت که به شدت آشفته بود و برنامه سرمربی هلندی این بود که شخصیت خود را بر رختکن غالب کند. اوضاع چندان خوب پیش نرفت….
***
مثل امروز، کومان در میانه مسیر پروژه‌ای آینده‌نگرانه در تیم ملی هلند بود که والنسیا در اکتبر 2007 با او تماس گرفت. او فصل قبلش با پی‌اس‌وی به قهرمانی لیگ هلند رسیده بود. همچنین با آژاکس به عنوان مربی دو قهرمانی در لیگ این کشور کسب کرده بود و یک فصل در بنفیکا نیز سپری کرده بود؛ هر چند او در اسپانیا به خاطر دوران بازی در بارسلونا شناخته می‌شود.
کومان با تفکراتی مشخص از آنچه باید انجام شود، وارد مستایا شد. والنسیا با این نگاه فصل را آغاز کرده بود که می‌تواند در هر رقابتی که در آن حضور دارد به قهرمانی برسد ولی در ماه اکتبر، در 5 بازی متحمل 4 شکست شد و کیکه سانچس فلورس اخراج شد. یک منبع که در آن زمان در باشگاه والنسیا فعالیت داشت به اتلتیک گفت که ایده باشگاه این بود که با تزریق بازیکنان جوان و استفاده از یک سیستم تاکتیکی متفاوت، به تیم جان تازه‌ای ببخشد.
کومان بر این باور بود که بازیکنان با تجربه حاضر در تیم که چند سال پیش با رافا بنیتس قهرمان لیگ شده بودند، دیگر در سطح مورد نظر او قرار ندارند. او می‌خواست یک سیستم تاکتیکی متفاوت را مورد استفاده قرار دهد و سیستم 3-3-4 که در دوران آژاکس و بنفیکا از آن استفاده کرده بود، جایگزین سیستم‌های 2-4-4 و 1-3-2-4 کند؛ سیستم‌هایی که توسط دو مربی پیش از او مورد استفاده قرار می‌گرفتند. اگر بخواهیم منطقی بررسی کنیم، تلاش باشگاه برای ایجاد تغییرات بزرگ تا نیم فصل، خوب پیش نرفت. آنها از 8 بازی اول‌شان تحت هدایت کومان، تنها یک بار پیروز شدند، آن هم مقابل مورسیا و در 7 دیدار دیگر حتی موفق به گلزنی هم نشدند. در این مقطع کومان تصمیم گرفت تصمیمی جنجالی و ریسکی‌تر را اتخاذ کند. او اعلام کرد که دیگر هیچ‌گاه از داوید آلبلدا، کاپیتان باشگاه و سانتیاگو کانیزارس، دروازه‌بان باشگاه استفاده نخواهد کرد. در طول 24 ساعت، میگل آنخل آنگولو هم به این لیست سیاه اضافه شد. کومان به صورت علنی گفت:” من مسیرم را انتخاب می‌کنم که در اینجا مسیر من ایجاد تغییرات است. این یک کشتی است، یا باید سوارش شوید یا شما را جا می‌گذارد.” آشوبی در بین هواداران و نشریات ایجاد شد و آنها به طور خودجوش، پشت بازیکنانی قرار گرفتند که سال‌های گذشته خاطرات خوبی با آنها داشتند. آلبلدا متولد والنسیا بود که پیش‌تر در تیم پایه باشگاه حضور داشت و کانیزارس بهترین دروازه‌بانی است که باشگاه در طول تاریخش به خود دیده است. آنگولو بیش از هر بازیکن دیگری با والنسیا جام برده بود.
یک زمینه دیگر نیز وجود داشت- هر سه بازیکن به صورت علنی از خوان سولر، رئیس باشگاه انتقاد کرده بودند؛ کسی که تصمیمات غیر قابل پیشبینیای داشت؛ از جمله برنامه نقل مکان باشگاه به استادیوم جدید که والنسیا را زیر بار قرض و بدهی بالایی برد. یک منبع که از نزدیک شاهد شرایط بود به اتلتیک گفت:” کومان به شخصه تصمیم گرفت که بازیکنان با تجربه تیم را بیرون بیندازد، هر چند شاید کسی به او گفته بود که اقدام به چنین کاری مشکل‌ساز نخواهد شد زیرا آنها با رئیس باشگاه هم رابطه خوبی ندارند.”
کومان این ادعا که دستورات رئیس باشگاه را پیاده کرده، رد کرد و به هواداران و رسانه‌ها گفت که اقداماتش تنها دلایل “ورزشی” داشته است. او می‌خواست برای همه شفاف شود که چه کسی همه کاره است. در تاریخ 18 دسامبر، به کانیزارس در روز تولدش اعلام شد که دیگر به او نیازی نیست. خوان لوئیس مورا، دروازه‌بان سوم والنسیا که در دو فصل قبلش تنها 3 بازی در سطح بزرگسالان انجام داده بود، در دروازه تیم ایستاد و در جریان دیدار مقابل رئال ساراگوسا در لالیگا، یک گل به خودی زد. آلبدا به رسانه‌ها اعلام کرد که سولر، رئیس باشگاه کومان را مجبور به این اقدامات کرده و آنگولو در یک مصاحبه مطبوعاتی گفت:” احساس می‌کنم که خنجر را به قلب من فرو کرده‌اند.”
هدف رئیس باشگاه این بود که بازیکنان کنار گذاشته شده، در ژانویه به فروش برسند و او هم از شر تاثیر آنها بر روی رختکن برای همیشه راحت شود. با این حال، کار او آسان نبود- هیچ باشگاهی با پیشنهادی درخور پا پیش نگذاشت و بازیکنان هم حاضر به کاهش دستمزدشان برای آسان‌تر شدن انتقال نبودند. منبع نزدیک به والنسیا گفت:” آنها حقوق خوبی می‌گرفتند و شانسی برای پیدا کردن باشگاهی برایشان وجود نداشت. در همین حال، آلبلدا به اعتراضش ادامه داد و حتی باشگاه را به دادگاه کشاند و مدعی شد که حقوق او پایمال شده و درخواست 60 میلیون یورو غرامت کرد.
در زمین، کومان بازیکنان جوان با استعدادی مثل خوان ماتا و اِوِر بانگا را راهی میدان کرد. این بازیکنان جوان خوش درخشیدند ولی نتایج تیم بهبود پیدا نکرد. بازیکنان به توصیه‌های تاکتیکی توجهی نداشتند و هر بازی برنامه خودشان را در زمین پیاده می‌کردند. تیمی پر از استعداد که توانایی پیروزی مقابل رئال در برنابئو را داشت و بارسلونا را در کوپا دل ری حذف می‌کرد اما مقابل آلمریا و مورسیا انتهای جدولی شکست می‌خورد. حتی بازیکنانی که در تیم مانده بودند، مثل کارلوس مارچنا و خواکین، به صورت علنی، تصمیمات کومان را زیر سوال بردند ولی سرمربی هلندی اعتنایی نمی‌کرد. او می‌گفت:” من نمی‌دانم که آیا بازیکنان پشت من هستند یا نه ولی فکر می‌کنم چهار یا پنج نفر در جبهه من باشند.”
دیگر مشکلات اساسی نیز اوضاع را بدتر کرده بود. سولر در ماه مارس، به بهانه شرایط پرتنش کاری، اعلام کرد که سلامتی‌اش مورد تهدید است و کنار کشید. شکست 2-1 مقابل راسینگ سانتاندر در اواسط آوریل، والنسیا را به رده پانزدهم رساند و مدیران باشگاه به این نتیجه رسیدند که بازیکنان چه قدرتی دارند. تنها رسیدن به فینال کوپا دل ری توانست سرمربی را در سمتش حفظ کند؛ در حالی‌که زمزمه‌هایی در مورد جانشین‌های احتمالی‌اش به گوش می‌رسید.
هرچند کومان در والنسیا با بازیکنان باتجربه تیم مشکل پیدا کرد اما باعث پیشرفت ستاره‌های جوانی مانند خوان ماتا شد.
وقتی والنسیا 3-1 ختافه را شکست داد و در ورزشگاه ویسنته کالدرون قهرمان جام حذفی شد، مدیران باشگاه قصد داشتند همان شب کومان را اخراج کنند. در نهایت تصمیم گرفته شد که جشن قهرمانی تیم خراب نشود ولی چهار روز بعد، شکست 5-1 در لالیگا مقابل اتلتیک بیلبائو، کار کومان را تمام کرد. او با کسب 4 پیروزی از 22 بازی لالیگایی اخراج شد. علی‌رغم در اختیار داشتن چنین بازیکنان با استعدادی، آنها تنها 2 امتیاز با منطقه سقوط فاصله داشتند. سالوادور ورو گونزالس، بازیکن سابق والنسیا به عنوان مربی موقت انتخاب شد. او بازیکنان کنار گذاشته شده را فورا به ترکیب تیم برگرداند و خیلی سریع با کسب 4 پیروزی از 5 بازی، از منطقه سقوط گریخت.
منابع نزدیک به این بازیکنان هنوز بر این باورند که کومان برای حضور روی نیمکت والنسیا، آن چنان که باید آماده نبود. آنها معتقدند که او در تمرینات، تلاش کم‌تری به نسبت مربیان قبلی مثل سانچس فلورس، کلودیو رانیری و به خصوص بنیتس انجام می‌داد. انگار که او علاقه‌ای به موفقیت در والنسیا نداشت. آنها بر این باور هستند که او به حرف‌های‌شان گوش نمی‌داد و ترجیح می‌داد که با بازیکنان جوان‌تر کار کند که آنها نتوانند روش‌هایش را زیر سوال ببرند.
اما نگاهی این چنین منفی به کومان در بین بازیکنان آن فصل والنسیا چندان هم مشترک نیست. یک منبع نزدیک به یکی از بازیکنان که پس از آن دوران روزهای طلایی را تجربه کرده به اتلتیک گفت که کومان تاثیر مهمی در پیشرفت او داشته است. شاید سرمربی هلندی چندان دیپلماتیک برخورد نمی‌کرد ولی به قضاوت‌ها و تصمیمات خودش اطمینان داشت؛ تصمیماتی که شاید در تیم محبوب نبودند ولی برای موفقیت تیم لازم بودند.
هر کسی که در آن دوره در باشگاه والنسیا حضور داشته تایید می‌کند که کومان به تفکرات خودش اعتماد بسیاری داشت. بسیاری بر این باور هستند که او به والنسیا به چشم کسب تجربه در لالیگا برای انتقال بزرگش به بارسلونا نگاه می‌کرد. این بدین معنا بود که او آزادی عمل داشت و لازم نبود به تاثیر طولانی مدت تصمیماتش فکر کند. شاید انتظار درسی که از این شرایط گرفت، نداشت ولی یک دهه بعد، کارهای او جواب دادند و او توانست به پست جدیدش برسد. یک منبع از والنسیای آن زمان گفت:” فکر می‌کنم او از زمان حضورش در مستایا، چیزهای زیادی یاد گرفت.”
***
اولین ناکامی در لالیگا، بازگشت کومان به بارسلونا به عنوان مربی را به وقفه انداخت. تجربه بعدی او در مربیگری باشگاهی هم کوتاه بود. او پس از پنج ماه حضور در آلکمار اخراج شد، سپس سه فصل موفق در فاینورد سپری کرد و نتایج پر فراز و نشیبی در ساوتهمپتون و اورتون کسب کرد.
برخی افراد که از نزدیک شاهد تغییرات او در طول دوران مربیگری‌اش بودند، معتقدند که شاید سرسختی او کم شده باشد ولی اعتماد به نفس آهنینش تغییری نکرده است. او به گرفتن تصمیمات دشوار ادامه داد و غالبا ترجیح داد که با بازیکنان جوانی کار کند که انعطاف‌پذیری تاکتیکی بیش‌تری دارند.
او در ژوئیه 2014 به ساوتهمپتون پیوست و مسیری که توسط مائوریسیو پوچتینو (او هم اگر به خاطر گذشته‌اش در اسپانیول نبود، ممکن بود هدایت بارسا را در این تابستان برعهده بگیرد) هموار شده بود، ادامه داد. جذبه او اما همچنان تغییری نکرد. برای مثال، او نقش پررنگی در راضی کردن ویرژیل فن دایک به انتقال از سلتیک به ساوتهمپتون در سال 2015 ایفا کرد. او از فرصتش استفاده کرد و به بازیکنان جوان فرصت داد که بدرخشند- ساعت‌ها در تمرینات با جیمز وارد پراوز وقت می‌گذراند که ضربات کاشته راه دور او را تقویت کند.
یک منبع از ساوتهمپتون به اتلتیک گفت که “اگر بازیکنان پا را از گلیم خود درازتر می‌کردند، او هیچ ترسی از کنار گذاشتن آنها نداشت. هر چند که او جدی و خشن بود ولی همیشه از کسایی که برای تیمش سخت تلاش می‌کردند، تقدیر می‌کرد. او همچنین بالاترین استانداردها را هم داخل و هم خارج زمین می‌خواست.” این منبع ادامه داد:” کومان واقعا جذبه دارد. وقتی پا به اتاق می‌گذارید، متوجه می‌شوید که او رئیس است، حتی اگر هیچ چیز از فوتبال سرتان نشود. او چنین روحیه‌ای داشت و بازیکنان به خاطر آمار فوق‌العاده او در زمان بازی، وحشت داشتند. او فوق‌العاده بود.” تیم کومان توجه زیادی را هم به خود جلب کرد و یک بار در رده هفتم و یک بار ششم کار را به پایان رساند.
اما در اورتون، انتظارات از او بالاتر بود؛ باشگاهی که در تابستان 2016 پس از پایان همکاری با روبرتو مارتینز، از عمل‌گرایی و خلق و خوی تند کومان استقبال می‌کرد. فصل اول اوضاع خوب پیش رفت که از جمله نتایج آن می‌توان به پیروزی 4-0 مقابل منچسترسیتی نوپا تحت هدایت پپ گواردیولا، هم‌تیمی سابق کومان، اشاره کرد و همچنین ارتباط خوب او با بازیکنان به خصوص روملو لوکاکو که در آن فصل 25 گل در لیگ برتر به ثمر رساند- بهترین آمارش در این لیگ. با این وجود، آن دسته از بازیکنان که او چندان ارتباط خوبی با آنها نداشت، روزهای خوبی را در این تیم سپری نکردند و چندین بازیکن با استعداد تیم هم آنطور که انتظار می‌رفت، پیشرفت نکردند.
یک منبع نزدیک به بازیکنان اورتون گفت:” من فکر می‌کردم که او با راس بارکلی خیلی خوب کار کند، بازیکنی که پتانسیل بالایی داشت اما با تبدیل شدن به یک بازیکن درجه یک فاصله داشت. ولی نحوه صحبت کردن رونالد راجع به بارکلی در مقابل مطبوعات، کار را سخت کرده بود. بارکلی ناامید شده بود و سبک مربیگری کومان تاثیر منفی داشت.”
بارکلی تنها بازیکنی نبود که معتقد بود کومان نتوانست در باشگاهی که به تاریخش افتخار می‌کند، خوب کار کند. شاید تزئین کردن درخت کریسمس با رنگ قرمز را بتوان اشتباهی پیش پا افتاده توصیف کرد ولی توصیه کردن به لوکاکو برای انتقال به تیمی بزرگ‌تر، نشان می‌دهد که هر دو در این فکر بودند که اورتون برایشان یک محل عبور است. در فصل دوم، شروع او بسیار بد بود و در ماه اکتبر و در حالی‌که اورتون در منطقه سقوط قرار داشت، اخراج شد.
منبع نزدیک به اورتون ادامه داد:” ما می‌دانستیم که او واقعا دلش نمی‌خواهد در اورتون حضور داشته باشد ولی فرهاد مشیری (مالک باشگاه) به او پیشنهادی داد که نتوانست رد کند و کومان بر این باور بود که می‌تواند از این باشگاه استفاده کند تا از طریق آنها به بارسلونا برسد. البته اوضاع اینطور پیش نرفت.”
***
انتخاب او به عنوان سرمربی هلند، پس از اخراج از اورتون ممکن است برای برخی فوتبال دوستان در انگلیس عجیب باشد ولی یک بار دیگر مشخص شد که چطور وجهه کومان به عنوان بازیکن و اعتمادی که به روش‌های کاری خودش داشت، به کمکش آمد تا از این نیمکت به آن نیمکت برود.
هلند به یورو 2016 و جام جهانی 2018 نرسید. زمان برای نسلی از بازیکنان مشهور، از جمله آرین روبن، رابین فان پرسی و وسلی اسنایدر به پایان رسیده بود. از آنجایی که او باید اقدامی درباره این بازیکنان بزرگ می‌کرد ولی روشی ملایم‌تر نسبت به شرایط مشابه در گذشته اتخاذ کرد. او به قطر سفر کرد تا با اسنایدر دیدار کند؛ بازیکنی که 15 سال پیش در آژاکس با او همکاری داشت و رو در رو به او اعلام کرد که دوران او در تیم ملی هلند به پایان رسیده است. او همچنین کاپیتانی را از کوین استروتمن گرفت؛ هر چند که او را به تیم دعوت می‌کرد. یک منبع که دوران مربیگری کومان را با دقت زیر نظر داشته، معتقد است که او از تجربه این سال‌ها، بهترین روش برای برخورد با آن شرایط را در نظر گرفته است.
کومان توانست هلند را به روزهای خوبش برگرداند و با این تیم تا فینال لیگ ملت‌های اروپا پیش رفت.
کومان همچنین خیلی سریع توانست با نسل جدید بازیکنان لیدر تیم ملی هلند ارتباط برقرار کند. فن‌دایک هم از ساوتهمپتون مسیر رو به پیشرفتی طی کرد و امروزه به عنوان یکی از بهترین مدافعان دنیا شناخته می‌شود و همچنین فرانکی دی یونگ و ماتیس دی‌لیخت، دو بازیکن جوان آژاکس هم فرصت کافی برای این‌که بتوانند تیم جدید را سریعا روی فرم برگردانند، پیدا کردند.
پیروزی‌های مهم مقابل آلمان و فرانسه، اعتماد به نفس را به تیم برگرداند. آنها در ادامه لیگ ملت‌های اروپا، انگلیس را در نیمه نهایی شکست دادند ولی در فینال مقابل پرتغال شکست خوردند. هلند سپس به راحتی حضورش در یورو 2020 را قطعی کرد که از جمله پیروزی‌های مهم آنها می‌توان به پیروزی 4-2 مقابل آلمان اشاره داشت. یک منبع نزدیک به تیم ملی هلند گفت:” سه سال پیش، همه از تیم ملی هلند متنفر بودند ولی امروزه همه دوباره عاشق این تیم هستند.”
این به آن معناست که هنگامی‌که کومان پیشنهاد بارتومئو برای بازگشت به بارسا را قبول کرد، در تیم ملی هلند نارضایتی‌هایی از این انتقال وجود داشته است. با این حال، بازیکنان به صورت علنی شرایط را پذیرفتند و برایش آرزوی موفقیت کردند که از جمله آنها می‌توان به پیام توئیتری فن دایک اشاره کرد:” می‌خواهم به رونالد کومان بابت انتقالش به بارسلونا تبریک بگویم. هلند یک مربی با تجربه و موفق را از دست داده ولی ارتباط ما با هم برقرار خواهد ماند. او من را به لیگ برتر آورد و کاپیتانی هلند را به من سپرد. من درک می‌کنم که او دوست دارد به رویاهایش برسد.”
البته واکنش‌ها نسبت به این قطع همکاری تماما به این شکل نبود و برخی هواداران و کارشناسان معتقدند که او در سال 2007 هم به همین شکل پی‌اس‌وی آیندهوون را ترک کرد و راهی والنسیا شد و در زمانی‌که به نظر اوضاع خوب پیش رفته، او از تیم‌ها کنار می‌کشد. یک منبع هلندی به اتلتیک گفت:” او همیشه تنها خودش را انتخاب می‌کند. ناراحت‌کننده خواهد بود اگر که اتفاقات والنسیا تکرار شود و او تابستان بعد توسط بارسلونا اخراج شده و تیم جوان و جذاب هلند در یورو را از پای تلویزیون تماشا کند.”
***
در مجموع، کومان زمان زیادی داشته تا به حضورش در بارسا به عنوان مربی فکر کند. به عنوان بازیکن، او بین سال‌های 1989 تا 1995 ، 6 فصل در این تیم سپری کرد و پس از بازنشستگی، 18 ماه به عنوان دستیار لوئی فن خال در این تیم فعالیت کرد. هر چند که او بارها در مصاحبه با نشریات کاتالان از علاقه‌اش به حضور در این تیم به عنوان سرمربی صحبت کرده ولی بارسا در طی این سال‌ها، تمایلی به انتخاب او نشان نداده است. در سال 2003، خوان لاپورتا، رئیس وقت باشگاه بارسلونا تصمیم گرفت که رقم فسخ او را به آژاکس نپردازد و به جایش سراغ رایکارد رفت. در 2014، بارتومئو لوئیس انریکه را به عنوان مربی انتخاب کرد. سه سال بعد، او یکی دیگر از هم تیمی‌های نه چندان مشهور کومان یعنی والورده را به عنوان مربی بارسا معرفی کرد.
ژانویه گذشته، کومان پیشنهاد بارتومئو برای جانشینی موقت والورده را رد کرد زیرا در آن موقع به فکر حضور در رقابت‌های یورو 2020 به همراه تیم ملی هلند بود. حالا او 57 ساله است و پس از سکته قلبی که در ماه می داشت، نتوانست پیشنهاد بارسا را دوباره رد کند.
بک منبع گفت:”رونالد حالا به پستی رسیده که همیشه آرزویش را داشت. شاید از این‌که همواره نادیده گرفته شده، کمی ناراحت باشد. همیشه در ذهنش این بود که “روزی به اینجا بازخواهم گشت”. فرصت‌ها ممکن است که در شرایط عجیبی برای‌تان مهیا شوند و او حالا به این فرصت دست پیدا کرده و باید به دنیا نشان دهد که چه توانایی‌هایی به عنوان مربی دارد.”
کومان بارها به تمجید از کرویف پرداخته، اسطوره‌ای که هنوز جایگاه ویژه‌ای در نوکمپ دارد. او در سال 2017 گفته بود:” پپ بهترین تیم بارسا را ساخت ولی ما همه پسرهای یوهان هستیم. ما به فوتبال از دریچه چشم او نگاه می‌کنیم.” اما آمار نشان می‌دهد که او احتمالا، عمل‌گرایی لوئیس انریکه را پی بگیرد تا خلوص فوتبال گواردیولا را. یک تحلیل‌گر فوتبال هلند به اتلتیک گفت که “کومان تاکتیک‌های خلاقانه‌ای دارد ولی فلسفه فوتبالی‌اش ربطی به کرویف ندارد”. او افتخار بازی کردن برای هر سه تیم بزرگ هلند را دارد و همچنین مربی هر سه نیز بوده است و خودش را در هر شرایطی وفق داده است.
او مربیگری را در فصل 03-2002 در آژاکس آغاز کرد و توانست بازیکنان بزرگی مثل اسنایدر، رافائل فن در فارت و زلاتان ابراهیموویچ را به دنیای فوتبال معرفی کند و دائما در حال تغییر ترکیب تیم‌هایش بود و گاهی حتی با 5 مدافع بازی می‌کرد. او همچنین در زمان حضورش در فاینورد از سیستم 2-3-5 استفاده کرد که الهام‌بخش فان خال در جام جهانی 2014 بود. به اعتقاد این منبع، مربی‌های اخیر آژاکس مثل پیتر بوس و اریک تن هاخ ” می‌خواهند نظر هواداران را جلب کنند ولی کومان تنها به فکر نتیجه است”. در ساوتهمپتون و اورتون، او دائما سیستم را تغییر می‌داد؛ هر چند که در گودیسون پارک، هواداران هنوز هم از تصمیم او برای بازی دادن به دومینیک کالورت لوین، مهاجم این تیم در دفاع کناری، حیرت زده‌اند.
بعید است که کومان چنین قماری در ترکیب تیمش در اولین بازی روی نیمکت بارسا- که روز 26 یا 27 سپتامبر در خانه مقابل ویارئال خواهد بود- انجام دهد. او می‌داند که چالش اصلی پیش روی‌اش، ساخت دوباره تیم است تا تغییر تاکتیک‌ها؛ چیزی که خیلی قبل‌تر از فاجعه تابستان مقابل بایرن در بارسا مشهود بود.
او در ژانویه 2019، بین دو شکست تلخ چمپیونزلیگی بارسا در رم و آنفیلد، به نشریه کاتالانی اسپورت گفت:” باید تغییرات گسترده به وجود آورد.” او در ماه آوریل، در مصاحبه‌ای دیگر با نشریه کاتالانی گفت:” گاهی برای این‌که به دوران سلطه بر فوتبال بازگردید، باید چند سال ناکامی را پشت سر بگذارید.”
حتی پیش از اخراج ستین هم بارتومئو اعلام کرده بود که چند بازیکن پا به سن گذاشته بارسا باید این تیم را ترک کنند تا جا برای بازیکنان جوان باز شود و کومان هم با این موضوع حداقل در ظاهر موافق بوده است. شاید لوئیس سوارز با 198 گل در 283 بازی، سومین گلزن برتر تاریخ بارساست ولی در اولین مکالمه تلفنی با مربی جدید، به او خیلی خلاصه گفته شد که دیگر نیازی به او در تیم وجود ندارد. این صراحت شاید سوارز را شگفت زده کرده باشد، همینطور مسی را ولی آنهایی که قبلا با کومان همکاری داشته‌اند، به هیچ وجه تعجب نکرده‌اند.
کومان در بارسلونا زیر نظر کرویف بازی کرد اما سبک بازی تیم‌های او همیشه با ایده‌های اسطوره هلندی منطبق نبوده است.
یک منبع از والنسیا گفت:” اگر بارتومئو از او بخواهد کاری انجام دهد، مطمئنا انجامش خواهد داد. او حتی می‌تواند به جرارد پیکه و سرخیو بوسکتس بگوید که دیگر آنها را بازی نخواهد داد و یک بازیکن جوان مثل پدری (هافبک 17 ساله بارسا) را به زمین بفرستد و مسئولیت‌ها را به دوش او بگذارد.” اتلتیک همچنین مصاحبه‌ای با یک بازیکن بین‌المللی ترتیب داده که پس از انتخاب کومان به عنوان مربی باشگاه‌اش، هیجان زده بود ولی حتی یک بازی هم فرصت نمایش توانایی‌هایش را به دست نیاورد.
او گفت:” من از این‌که فرصت بازی کردن تحت هدایت کسی که اسم بزرگی در دنیای فوتبال دارد و اسطوره هلند است، هیجان زده بودم. ولی از همان ابتدا کنار گذاشته شدم. دیگر بازیکنان با این تصمیم به مخالفت پرداختند ولی این تصمیم رونالد بود و روی آن پافشاری کرد. وقتی تصمیمی بگیرد، هیچ چیز آن را تغییر نمی‌دهد.”
جدا از بازیکنان پا به سن گذاشته، دیگر مشکل و کمبودی در ترکیب بارسا وجود ندارد- حتی شرایط متفاوت فیلیپه کوتینیو، آنتوان گریزمان و عثمان دمبله هم مشکل ساز نیست. شاید شرایط این سه برای شخصی مثل کومان که در ارتباط برقرار کردن چندان راحت نیست، دشوار باشد ولی برخی منابع معتقدند که کومان توانایی مدیریت بازیکنانش را بهبود بخشیده و می‌تواند با بازیکنانی که شخصیت‌های متفاوتی دارند کار کند و آنها را در تیمش نگه دارد.
اخیرا در تیم ملی هلند او توانست راهی برای ارتباط با ممفیس دیپای بی‌ثبات برقرار کند و مهاجم آماده لیون هم با نمایش‌های خوبش پاسخ اعتماد او را داد. منابعی به اتلتیک گفته‌اند زمانی‌که کومان از دیپای درباره زندگی شخصی‌اش، جدا از فوتبال سوال کرده، او متعجب شده است. یکی از منابع گفت:”چند سال پیش رونالد چنین کاری نمی‌کرد ولی این اتفاق نشان می‌دهد که او تغییر کرده است.” دیپای هم حالا به پیوستن به بارسلونا نزدیک است ولی باشگاه باید ابتدا فضا را کمی باز کند.
شرایط مسی نسبت به هر آنچه کومان تا به امروز با آن درگیر بوده متفاوت است و اولین نشانه‌های ارتباط بین‌شان هم چندان خوب نبوده است. بوروفکس مشهوری که مسی به باشگاه ارسال کرد و اعلام کرد که قصد جدایی دارد، پس از اولین مکالمه تلفنی بین این دو ارسال شد. در مراسم معارفه، کومان ابراز امیدواری کرد که بهترین گلزن تاریخ باشگاه در تیمش بماند ولی برای این‌که بتواند پیامی متقاعد کننده به او ارسال کند، از چهارچوب‌هایش خارج نشد.
او گفت:” نمی‌دانم که آیا باید مسی را متقاعد کنم یا نه. مسی بهترین بازیکن جهان است. به عنوان مربی، دوست دارم او در تیم ما باشد زیرا او شما را در بازی‌ها به پیروزی می‌رساند. خوشحال می‌شوم اگر تصمیم بگیرد که بماند. او با بارسا قرارداد دارد و بازیکن ماست.” هفته پیش که مهاجم آرژانتینی اعلام کرد که در بارسا می‌ماند، اینطور به نظر نمی‌رسید که سرمربی هلندی نظر او را برگردانده است. مسی گفت:” یک مربی جدید آمده و ایده‌های نویی دارد. این اتفاق خوبی است ولی باید ببینیم واکنش تیم به این موضوع چه خواهد بود و می‌توانیم به رقابت کردن ادامه دهیم یا نه. تمام آنچه می‌توانم بگویم این است که می‌مانم و تمام تلاشم را خواهم کرد.”
مسی همچنان معمای تیم باقی مانده و تمامی مربیانش در طی این دوران تصمیم گرفتند که با او همکاری کنند تا این‌که رو در رویش بایستند. اکثر افرادی که در نوشتن این مطلب همکاری کرده‌اند معتقدند که کومان دانش فوتبالی بالایی دارد و به واسطه تجربه و آمارش، می‌تواند اعتماد ستاره‌های بزرگ را جلب کند. یک منبع نزدیک به بازیکنان مختلفی که تحت هدایت او عملکرد خوبی داشته‌اند، انتظار دارد که بازیکنان بارسا حداقل در ابتدای حضور او، به خاطر جایگاهش در تاریخ باشگاه، گوش به فرمانش باشند. حتی با وجود مشکلات بین رختکن و کادر مدیریت باشگاه، این موضوع به کومان فرصت می‌دهد که در ابتدای حضورش تاثیر مثبتی بگذارد.
یک بازیکن لیگ برتری که کومان و بارسلونا را به خوبی می‌شناسد گفت:” کومان هر آنچه که برای کار کردن با باشگاه‌های بزرگ نیاز است، به خوبی می‌داند و توانایی تغییر شرایط در او وجود دارد. او این مزیت – نسبت به دیگر مربیان- را دارد که با باشگاه به خوبی آشناست و فلسفه آن را می‌داند که این موضوع، از آنچه به نظر می‌آید مهم‌تر است. برایش بهترین‌ها را آرزو دارم و از بازی کردن تحت هدایت او لذت بردم.”
***
پس از ترک آژاکس در سال 2005، کومان در 7 باشگاه مربیگری کرد و به صورت میانگین، 16 ماه در هر باشگاه حضور داشت. او در 20 سال تجربه به عنوان مربی که با ویتسه آرنهایم در سال 2000 آغاز شد، 5 جام (بدون احتساب سوپرکاپ‌ها) کسب کرده که آخرین جامش، قهرمانی کوپا دل ری سال 2008 با والنسیا بود؛ جامی که در مستایا شاید چندان هم به پای او نوشته نشود. اما بارسا در سطحی کاملا متفاوت قرار دارد. هر چند ترکیب فعلی شاید به اندازه تیمی که تحت هدایت گواردیولا و لوئیس انریکه سه گانه برد کامل نباشد ولی هنوز هم بازیکنانی در جمع آبی‌اناری‌ها حضور دارند که به مربی فرصت رقابت در تمامی جام‌ها را می‌دهند.
بارتومئو تنها تا مارس آینده روی صندلی ریاست باشگاه بارسلونا حضور دارد و این می‌تواند به چالش بزرگی برای کومان برای حفظ شغلش در تابستان آینده تبدیل شود.
یکی از بازیکنان سابق کومان گفت:” رونالد شاید از دوران مربیگری خود چندان راضی نباشد زیرا او با بازیکنانی کار کرده که توانایی انجام آنچه او از آنها می‌خواسته، نداشته‌اند چون استعدادش در آنها وجود نداشته. شاید سبک مربیگری‌اش طوری بوده که نتوانسته بهترین بازی را از بازیکنان متوسط یا حتی بازیکنان خوب بگیرد. ولی حالا فرصت رویایی بارسلونا در اختیارش است و شاید راه و روش او با بازیکنان کلاس جهانی که در اختیار دارد، جواب بدهد. شاید آنها بتوانند نتایج خوبی برای کومان کسب کنند.”
در بارسا انتظارات این است که موفقیت سریعا به دست بیاید و هیچ‌کس برای موفقیت حاضر نیست یک سال صبر کند و دوران گذار را پشت سر بگذارد. شاید کومان با جمله ” تحمل چند سال ناکامی” کمی انتظارات را پایین آورده باشد ولی او به خوبی می‌داند که بارتومئو، حامی او شاید تا پایان فصل 21-2020 هم روی نیمکت صندلی ریاست باشگاه دوام نیاورد. او می‌داند که ممکن است رئیس بعدی باشگاه بدون توجه به عملکرد او، با مربی خودش به تیم اضافه شود بنابراین باید سریعا هواداران را تحت تاثیر قرار دهد.
شرایط فعلی بارسا، شباهتی به دورانی که او وارد والنسیا بحران زده شد و در 7 ماه حضورش، شرایط را بدتر کرد، ندارد. در حقیقت، اوضاع بیش‌تر شبیه به دورانی است که او راهی تیم ملی هلند شد و بر مشکلات غلبه کرد. تمام داستان‌هایی که در چند هفته اخیر راجع به مسی مطرح شد، به نحوی به نفع کومان شد تا در تیم جا بیفتد و تصمیمات بزرگ بگیرد. همچنین عدم حضور هواداران در ورزشگاه به خاطر شیوع ویروس کرونا، کمکی دیگر به کومان خواهد بود تا بتواند تیم را از نارضایتی‌ها به دور نگه دارد.
در جریان معارفه کومان، بارتومئو گفت:” انگار که همیشه قرار بود رونالد سرمربی بارسا شود و حالا او در اوج دوران مربیگری‌اش قرار دارد. خوشحالم که این چالش را در این دوران دشوار پذیرفت.” مطمئنا پذیرفتن هدایت بارسا کار آسانی نخواهد بود، هر چند که کومان هم نمی‌توانست زمان بازگشتش به بارسا را تعیین کند. با توجه به مسیری که او طی کرده، بعید است که در چند ماه پیش رو اتفاقی رخ دهد که باعث شگفتی او شود. حتی پس از بررسی دقیق دوران مربی ری او، نمی‌توان دقیقا پیش‌بینی کرد که اوضاع چگونه پیش خواهد رفت.