چرا نباید منتظر تک‌بازی شدن مراحل حذفی چمپیونزلیگ باشیم
هفت‌یک– این درام در طول چهار شب در لیسبون رنگ واقعیت به خود گرفت. هر بازی از بازی قبل تماشایی‌تر و دراماتیک‌تر به نظر می‌رسید. اول نوبت آتالانتا بود؛ تیمی که از شیوع همگانی ویروس کرونا در شهر برگامو پا به مسابقات گذاشته و در آستانه ناامید کردن پاریسی‌های متمول بود.
سپس لایپزیشِ خلاق، تیمی با تفکر هجومی که تحت هدایت یولیان ناگلزمان بود و اتلتیکو مادرید را حذف کرده و دیه‌گو سیمئونه را از رقابت‌ها کنار گذاشت. پس از آن بازی فوق‌العاده بایرن مونیخ و کشتاری که در برابر بارسلونا به راه انداختند، بازیکنان بارسا در پایتخت پرتغال از صحنه روزگار محو شده، به شدت آسیب دیده و خواهان بازسازی باشگاه‌شان شدند. این بازی 10 گله‌ای بود که دهه‌ها درباره‌اش صحبت خواهد شد: وقتی تیم لیونل مسی با اختلاف 6 گل در لیگ قهرمانان شکست خورد شما کجا بودید؟
پیروزی 8-2 بایرن مقابل بارسا به عنوان یکی از به یاد ماندنی‌ترین نتایج تاریخ این رقابت‌ها، خاطره مراحل حذفی این فصل را برای همیشه در یادها زنده نگه خواهد داشت.
شنبه شب بسیاری پیش‌بینی آرامش پس از طوفان را داشتند. در عوض این رقابت‌های هیجان‌انگیز و پر سرعت بار دیگر با یک صاعقه روبرو شد. این بار اما نتیجه‌ای به دست آمد که هیچکس انتظارش را نداشت. شاید لیون یکی از تیم‌های قابل احترام اروپا باشد اما در مرحله یک چهارم نهایی بهترین رقابت این قاره جزو تیم‌های ضعیف و دسته پایین در بین بهترین‌ها به حساب می‌آید. در واقع همین هفته گذشته تیم آمار و اطلاعات این باشگاه به اتلتیک اعلام کرد که استانداردهای بنیادین تیم نشان می‌دهد لیون از نظر فیزیکی کمی با افت سرعت مواجه شده و این درست پیش از رویایی با ترکیب 11 نفره منچسترسیتی به ارزش 400 میلیون پوند بود.
انتظار انجام چنین کاری از لیون نمی‌رفت. آنها لیگ فرانسه را در رده هفتم به پایان بردند. پس از این‌که لیگ این کشور به دلیل شیوع ویروس کرونا و تعطیلی مسابقات نیمه کاره رها شد، لیون در پنج ماه گذشته به ندرت در یک دیدار به میدان رفته بود. ممفیس دیپای، ستاره این تیم، از سوی فوتبال انگلیس کنار گذاشته شده بود؛ چرا که منچستریونایتد باور داشت که او روحیه و ثبات کافی برای حضور در سطح اول فوتبال اروپا را ندارد. عملکرد دیپای در لیسبون تمام چیزی بود که منتقدانش خلاف آن را می‌گفتند. او بدون توپ سختکوش و دونده است و زمانی که لیون توان حمله کردن را داشت، با دیسیپلین و هدفمند بازی می‌کرد. جیسون دِنایر زمانی در اختیار سیتی بود اما 4 فصل به صورت قرضی در تیم‌های دیگر توپ زد و پس از آن بدون اینگکه حتی یک بازی در ترکیب تیم اول انجام دهد، از این تیم جدا شد. او نیز مدافعی فوق‌العاده در زمین بازی بود.
هر بازی در این تورنمنت کوچک در نوع خودش کلاسیک بوده و در حالی‌که هواداران دیدارها را با هیجان از روی مبل خانه‌شان پیگیری می‌کردند، صحبت‌ها در گروه واتس اپ اعضای هیئت مدیره و در صندلی‌های ورزشگاه، درباره آینده لیگ قهرمانان بود.
دیدارهای مرحله یک هشتم در نهایت با ساختار قبلی و به صورت رفت و برگشت به پایان رسید و برای حفاظت از روح ورزشی رقابت‌ها، هر تیم یک دیدار خانگی برگزار کرد. اما برای برگزاری یک چهارم نهایی رقابت‌ها، داستان متفاوت بود. دیدارهای مرحله پایانی در زمین بی‌طرف لیسبون و به صورت تک حذفی در یک چهارم نهایی و نیمه نهایی برگزار شد و مانند نفسی تازه در غیرعادی‌ترین فصل بود. سود برگزاری رقابت‌ها به این شکل مشخص است.
مهم‌ترین نکته این است که این ساختار نتایجی را رقم زد که بر خلاف انتظارات بود. لایپزیش برای اولین‌بار با رهبری سرمربی 33 ساله‌اش به نیمه نهایی لیگ قهرمانان رسید. لیون برای اولین‌بار پس از سال 2010 و دومین بار در طول تاریخ باشگاه توانست به جمع 4 تیم پایانی صعود کند. در همین حال پاری سن ژرمن انواع شکست‌ها در طول سالیان اخیر در لیگ قهرمانان را تجربه کرده بود. حضور آنها در نیمه نهایی شاید از نظر بسیاری دستاورد مهمی نباشد اما آنها یکی از تیم‌های تحسین برانگیز در این رقابت بودند. بایرن آخرین باشگاه قدرتمندی است که با غرور و یکدندگی حاضر است.
در واقع سر و صداها در لیسبون به اندازه‌ای بوده که اتلتیک می‌تواند مذاکرات محتاطانه‌ای را فاش کند که در بالاترین سطوح بین باشگاه‌ها صورت گرفته که شرایط تکرار این ساختار از برگزاری رقابت‌ها در آینده‌ای نزدیک بررسی شود. شاید چندان دور از ذهن نباشد که جدی‌ترین حامیان این موضوع تا به حال تیم‌هایی هستند که هنوز در پرتغال حضور دارند. برای باشگاه‌هایی مانند لایپزیش و لیون، و شاید هم آتالانتا، شرایط خطرناک این رقابت به موقعیتی تازه تبدیل شد. در حال حاضر اختلاف هشدار دهنده‌ای بین باشگاه‌هایی چون بایرن، پی اس جی و منچسترسیتی و رقیبانشان در بحث درآمد و بودجه نقل و انتقالات وجود دارد.
لیون توانست با عبور از منچسترسیتی، به جمع چهار تیم پایانی رقابت‌های این فصل چمپیونزلیگ برسد؛ در حالی‌که گروهی معتقدند در صورت برگزاری بازی به صورت رفت و برگشت، این تیم فرانسوی شانس کم‌تری داشت.
سیتی برابر لیون می‌توانست از اتفاقات بسیاری که به سودش بود بهره ببرد. آنها پپ گواردیولا را داشتند، تیمی قدرتمند و باتجربه شامل ریاض محرز، داوید سیلوا، برناردو سیلوا و فیل فودن را داشتند که کار را از روی نیمکت آغاز کردند. آنها می‌توانستند به جای سه تعویض همیشگی از پنج تعویض استفاده کنند. کاری که پی اس جی برابر آتالانتا از آن سود برد و اریک چوپو موتینگ به عنوان آخرین گزینه در دسترس وارد میدان شد و گل دیرهنگام پیروزی‌بخش تیمش را به ثمر رساند.
و حالا با توجه به برگزاری رقابت‌ها به صورت تک حذفی، ریسکی کمیاب برای مدعیان به وجود آمده است. ثروتمندترین باشگاه‌ها با منابع درآمد زیاد همین حالا هم علاقه‌ای به تکرار اتفاقات این فصل ندارند. آنها می‌دانند که احتمال شکست تیم‌هایی با گرانقیمت‌ترین ترکیب توسط حریفان تازه به دوران رسیده گستاخ در بازی‌های رفت و برگشت بسیار کم‌تر است.
آنها همچنین مدعی هستند که لیگ قهرمانان مدت‌هاست با برگزاری به شیوه رفت و برگشت درام و سرگرمی ایجاد کرده و اشتباه است اگر بگوییم که ساختار عادی چنین هیجانی را به همراه نداشت. لیورپول، آژاکس یا تاتنهام همگی صحنه‌های فوق‌العاده در بازی‌های رفت و برگشت در فصل گذشته به نمایش گذاشتند. تیم‌های ضعیف‌تر می‌توانند در آن ساختار پیروز شوند. فقط احتمال آن کم‌تر است.
با این حال نمی‌توان انکار کرد که تعداد قابل توجهی از باشگاه‌ها تحت تاثیر هیجان هفته گذشته قرار گرفته‌اند. زمانی‌که یوفا در حال برنامه‌ریزی برای به پایان رساندن این تورنمنت پس از تعطیلی سه ماهه فوتبال از اواسط مارس به دنبال شیوع ویروس کرونا بود، بسیاری از باشگاه‌ها که هنوز در رقابت‌ها حضور داشتند، در مورد ادامه برگزاری آن مطمئن نبودند. یکی از منابع نزدیک به مذاکرات می‌گوید:” وقتی این موضوع روی کاغذ دیده شد، واکنش طبیعی، محافظه‌کارانه بود- و واکنش از سوی فوتبال همیشه همینطور است. مردم می‌گویند که این تصمیم بسیار رادیکال است و شاید جواب ندهد.”
در واقع بعضی باشگاه‌ها مخالفت‌شان با برگزاری دیدارها به صورت تک حذفی را به رقبای‌شان نشان دادند. آنها این ایده را چه از نظر ورزشی و چه از نظر کاهش فرصت‌های تبلیغاتی دوست نداشتند. در نهایت تفاوت زمان‌بندی قرنطینه در کشورهای مختلف به همراه فشار آغاز فصل آینده به این معنا بود که این تنها راه منطقی برای کامل کردن این فصل از رقابت‌هاست. نتیجه حداقل از نقطه نظر سرگرمی یک موفقیت فوق‌العاده بوده است.
بنابراین باید واقعا انتظار داشته باشیم که دوباره این ساختار را ببینیم؟ در کوتاه مدت بعید است و اهمیتی ندارد که بعضی از باشگاه‌های غریبه‌تر اروپایی به این امر مشتاق هستند. یک منبع نزدیک به یوفا در این باره گفت:” این موضوع قطعا مورد بحث قرار خواهد گرفت. اما دلایل بسیاری وجود دارد که تصویب آن را دشوار کند.”
از نگاه یک هوادار شاید این موضوع زمانی که دیدارها پشت درهای بسته برگزار می‌شود، منطقی باشد اما گروه‌های هواداری و باشگاه‌ها علاقه دارند که سنت ایجاد فضای رعب و وحشت در ورزشگاه‌های خانگی در مراحل پایانی را حفظ کنند. لیگ قهرمانان بدون برای مثال ” شب‌های معروف در آنفیلد” مانند یک لعن و نفرین است.
جذابیت برگزاری مراحل پایانی چمپیونزلیگ به طور تک بازی غیرقابل انکار است اما موانع زیادی برای آن وجود دارد.
برگزاری مراحل پایانی این رقابت‌ها در یک شهر و در طول چند هفته، برای هوادارانی که خواهان تماشای بازی‌ها هستند، به شکل قابل توجهی پر هزینه خواهد بود. نگرانی‌هایی از بابت ایجاد دردسر از سوی هواداران رقیب چندین باشگاه از یک کشور که در تورنمنت حاضر هستند نیز وجود دارد. چندین باشگاه اروپایی مشکلاتی با هواداران متعصب و افراطی‌شان دارند و این موضوع در ماه‌های اخیر در ایتالیا بیش‌تر بوده است. مانند همیشه پیش‌بینی‌های احتیاطی در فوتبال به پول و تقویم بستگی دارد.
باشگاه‌های لیگ برتری باید در مجموع 330 میلیون پوند به شبکه‌های پخش کننده فوتبال پس از پایان نیافتن فصل در موعد مقرر پس می‌دادند و اتلتیک مدعی شده که باشگاه‌های حاضر در لیگ قهرمانان و لیگ اروپا با کاهش درآمد قابل ملاحظه‌ای از سوی شبکه‌های تلویزیونی و شریکان تبلیغاتی- شامل حامیان مالی- روبرو هستند و دلیل آن تاخیر در برگزاری مراحل پایانی و هیجان‌انگیز رقابت‌های باشگاهی یوفاست.
درآمد بازار تلویزیونی یوفا که بین باشگاه‌های حاضر در لیگ قهرمانان توزیع می‌شود حدود 263 میلیون پوند در فصل 20 – 2019 است و گفته می‌شود که شبکه‌های تلویزیونی خواهان کاهش آن هستند. دلیل این موضوع کاهش تعداد بازی‌ها، تغییر ساختار رقابت، تغییر در زمان سفرها و عدم موفقیت یوفا در برگزاری آن در زمان معین است.
باشگاه‌ها تا پایان ماه آینده میلان از میزان ضرر مالی مطلع نخواهند شد و همه کسانی که دخیل هستند تلاش می‌کنند تا میزان موفقیت اقتصادی بازگشایی این رقابت را مشخص کنند. نتیجه نهایی برای بعضی باشگاه‌ها پس از انجام نقل و انتقالات تابستانی مشخص خواهد شد؛ با این حال به آنها گفته شده که میزان کاهش درآمد را در نظر داشته باشند. یوفا به نمایندگی از سوی باشگاه‌ها در حال مذاکره است و این باور وجود دارد که جریمه‌ها چندان گزاف نخواهد بود – به شرطی که هر دو رقابت بر اساس برنامه‌ریزی انجام شده در هفته آینده به پایان برسد.
در حالی‌که یوفا و فیفا با فشار اسپانسرها دائما در حال افزایش تعداد رقابت‌های باشگاهی و ملی هستند، کم شدن تعداد بازی‌های مراحل حذفی چمپیونزلیگ بعید به نظر می‌رسد.
شرکت‌های تلویزیونی احتمالا اصلی‌ترین رقیب هر حرکتی در راستای کاهش تعداد دیدارهای لیگ قهرمانان و استفاده از ساختار تک حذفی هستند. یک منبع نزدیک به یکی از باشگاه‌های حاضر در لیگ قهرمانان گفت:” این ساختار به هیچ عنوان با مدل پرداخت هزینه شرکت تلویزیونی همخوانی ندارد. تلویزیون‌هایی که هزینه پرداخت می‌کنند و شرکای تبلیغاتی تداوم و خط داستانی می‌خواهند که در طول فصل روی صفحه نمایش آنها پیش برود و دلیلی همیشگی برای استفاده مردم از خدمت‌شان باشد.”
در همین حال تقویم نیز چالش‌های بیش‌تری را اضافه می‌کند. باشگاه‌های حاضر در مراحل پایانی لیگ قهرمانان این فصل، از قبل از پیش‌فصلِ کوتاه پیش از آغاز فصل جدید ضربه خورده‌اند. یوفا تصمیم گرفته که رقابت جام ملت‌های اروپا که تابستان امسال به تعویق افتاد را در پایان فصل بعدی برگزار کند، و همین موضوع نشان می‌دهد که برگزاری رقابت‌ها به این شیوه در فصل 21- 2020 غیرممکن است.
یک مشاور نزدیک به چندین باشگاه اروپایی در این باره می‌پرسد:” اگر این را به امری عادی در آینده تبدیل کنید، چه زمانی آن را برگزار می‌کنید؟ آیا مراحل حذفی را از مارس به می منتقل کرده و تلاش می‌کنید دو هفته فاصله در پایان فصل داشته باشید؟ اگر اینطور شود چه اتفاقی برای لیگ ملت‌ها، جام جهانی و رقابت‌های قاره‌ای (مانند یورو و کوپا آمریکا) رخ می‌دهد؟ این موضوعات حتی پیش از آن‌که بخواهیم به جام جهانی باشگاه‌ها بپردازیم مطرح می‌شوند.” تندروی شاید به مدت دو هفته در لیسبون جذاب و سرگرم‌کننده باشد. اما تا جایی‌که می‌توانید از آن لذت ببرید؛ چرا که دوام چندانی ندارد.