چگونه لیون به کاندیدای اول سقوط از لیگ 1 تبدیل شد

‌هفت‌یک- پس از کسب تنها یک امتیاز از چهار بازی ابتدایی‌شان در رقابت‌های این فصل لیگ ۱ فرانسه، بازیکنان لیون برای رفتن به رختکن صف کشیدند. آنها در ۳ سپتامبر، ۴-۱ مقابل پاری‌سن‌ژرمن، قهرمان فرانسه، شکست خورده بودند و هواداران آنها به اندازه کافی ناکامی دیده بودند.

اتفاقی که [این نتیجه] در پی داشت، حیرت‌آور بود. بازیکنان کنار هم در زمین ایستادند و در حالی که یکی از هواداران میکروفون را در دست گرفت، به سمت Virage Nord، جایگاه گروه اولتراهای Bad Gones، خیره شدند.

او گفت:”شما پیراهن المپیک لیون را پوشیده‌اید و به حرف‌های ما گوش می‌دهید. شما کسانی هستید که پیراهن لیون را می‌پوشید. دیگران قبل از شما آن را پوشیده و بابت آن قدردان بوده‌اند. شما حق ندارید آن را خدشه‌دار کنید. ما می‌خواهیم نام شما را با احترام و عشق بخوانیم زیرا می‌دانیم که با قلب خود بازی می‌کنید. اما از شما انتظار داریم که به پیراهن ما احترام بگذارید و تمام تلاش خود را در زمین به کار ببندید.”

بعد از شکست مقابل پاری‌سن‌ژرمن، هواداران لیون از بازیکنان خواستند تا با تعصب بیشتری نسبت به پیراهن باشگاه‌شان بازی کنند.

برای یک فوتبالیست، چیزهای کمی ناخوشایندتر از این است که هواداران خودی با یک بلندگو تعهد شما را زیر سوال ببرند. اما [اکنون] تقریباً سه ماه بعد، اوضاع در لیون تغییری نکرده است، باشگاهی که پس از کسب هفت عنوان قهرمانی متوالی در دهه ۲۰۰۰، تیمی برجسته در فوتبال اروپا شناخته می‌شد.

اکنون پس از ۱۱ بازی، این باشگاه فرانسوی در میان ناکامی‌های بسیار، اختلافات در هیئت مدیره، محدودیت در بازار نقل و انتقالات و نارضایتی روی سکوها در انتهای جدول قرار دارد. ترومای ورزشی اکنون آشکار شده اما داستان اصلی، آشفتگی مالکیتِ [باشگاه] است.

مرور روزهای درخشان لیون؛ آن هفت سال رویایی

هفت‌یک– نگاهی به گذشته بیندازید و افتخارات تیم ستودنی سنت اتین را ببینید که طی 12 سال در دهه‌ 60 و 70 میلادی به زیبایی هشت عنوان قهرمانی را به دست آورد و طی گذر از دهه‌ 1980 به دهه 1990 بود که مارسی به رهبری ژان پیر پاپن، چهار عنوان قهرمانی لیگ را از […]

در ماه می، رئیس باشگاه، ژان میشل اولاس، یکی از تاثیرگذارترین مدیران فوتبالی قرن حاضر، پس از تقریباً ۳۶ سال از سمت خود کنار رفت. اولاس کنترل باشگاه را به جان تکستور، تاجر آمریکایی واگذار کرد که گروه هلدینگ «فوتبال ایگل» ِ او قبلاً ۷۷.۴۹ درصد از سهام این باشگاه را به دست آورده بود.

اولاس ۷۴ ساله در سال ۱۹۸۷ مالکیت یک باشگاه بدهکار دسته دومی را تصاحب کرد اما آن را به طور تصاعدی رشد داد. لیون به خاطر خط تولید آکادمی که به تیم اول مردان کمک کرد و درآمد را افزایش داد، از جمله بازیکنانی مانند الکساندر لاکازت، کریم بنزما، ساموئل اومتیتی، آنتونی مارسیال، حاتم بن‌عرفا و نبیل فکیر به شهرت رسید. بر اساس گزارش رصدخانه فوتبال CIES در اوایل سال ۲۰۲۲، تنها بنفیکا، رئال مادرید، موناکو و آژاکس از سال ۲۰۱۵ درآمد بیشتری نسبت به لیون از طریق فروش بازیکنانی که در آکادمی باشگاه رشد کرده‌اند، به دست آورده‌اند.

باشگاه با هزینه ۶۰۰ میلیون یورو (اکنون ۵۲۳ میلیون پوند یا ۶۵۵ میلیون دلار)، ورزشگاه المپیک پارک لیون را با ظرفیت ۵۹۰۰۰ نفر ساخت (که پس از انعقاد قرارداد اسپانسر در سال ۲۰۱۷ به استادیوم گروپاما تغییر نام داد) و پروژه OL Valley Arena را با هدف ساخت سالنی با ظرفیت ۱۶۰۰۰ نفر برای میزبانی رویدادهای موسیقی و ورزشی آغاز کرد.

در سال ۲۰۲۱، لیون یک قرارداد تجاری ۱۵ ساله با Live Nation امضا کرد تا رویدادهای هنری را نیز نمایش دهند. لیون همچنین به یکی از اولین باشگاه‌هایی تبدیل شد که به طور جدی روی فوتبال زنان سرمایه‌گذاری کرد و بین سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۲ هشت عنوان قهرمانی لیگ قهرمانان اروپا را به دست آورد.

در ظاهر، به نظر می‌رسد لیون نمونه‌ای از نحوه اداره یک باشگاه است و نه دلیلی برای نگرانی.

در سال ۲۰۲۰، شرکت مشاوره KPMG مقاله‌ای با عنوان تیم‌های برجسته اروپایی منتشر کرد که بر ۳۲ باشگاه برجسته اروپایی تمرکز داشت و استدلال می‌کرد که در پنج سال گذشته، ارزش شرکت لیون، بر حسب درصد، بیش از هر باشگاه دیگری افزایش یافته است. ارزش بنگاه اقتصادی لیون، معیاری برای ارزش کل یک شرکت، نسبت به سال ۲۰۱۶، ۱۹۳ درصد افزایش یافت و پس از آن تاتنهام با ۱۵۸ درصد افزایش درآمد، قرار داشت. با توجه به اینکه لیون بیش از یک دهه لیگ فرانسه را فتح نکرده بود، این امر زیربنای انعطاف یک برند قدرتمند در فرانسه را نشان می‌داد، حتی در روزگاری که پاری‌سن‌ژرمن و موناکو از سرمایه‌گذاری قابل توجه قطر و روسیه برخوردار بوده‌اند.

اولاس که لیون را از باشگاهی کوچک به قدرت اول فوتبال فرانسه تبدیل کرد، این باشگاه را به جان تکستور آمریکایی فروخت.

آمدن تکستور نوید موفقیت‌های بیشتری را نیز می‌داد و آمریکایی‌ها متعهد شدند که «خرج کنند» و «راه پاری‌سن‌ژرمن را بروند». ارزش کل سهام و بدهی OL Groupe در حال حاضر ۸۰۰ میلیون دلار (۶۴۰ میلیون پوند) است و افزایش سرمایه آن را به ۸۸۴ میلیون یورو می‌رساند. اولاس طبق این توافق، ۸ درصد از سهام باشگاه را از طریق شرکت هلدینگ خود، هولنست، حفظ می‌کند و برای یک دوره انتقالی سه ساله رئیس لیون باقی خواهد ماند.

بنابراین لیون یک ورزشگاه جدید، یک مجموعه ورزشی چند منظوره، یک آکادمی پر رونق، یک تیم زنان موفق و همچنین سرمایه‌گذاری تازه‌ای داشت که با پیشینه باشگاه هماهنگ بود، که بیشتر آنها نوید درآمد بالاتر و مکرر را می‌دادند و خوشبختی پیش‌رویشان بود.

چه اتفاقی رخ داد؟ لیون چگونه وارد این آشفتگی شد؟

ریشه‌ی مشکلات لیون را می‌توان در چالش‌هایی یافت که هر باشگاه بزرگی در همه‌گیری کووید-۱۹ متحمل شد، به ویژه با نبود درآمدهای روز مسابقه و بلیت‌فروشی، که با توقف پرداخت اقساط قرارداد حق پخش تلویزیونیِ ۷۸۰ میلیون یوروییِ پخش‌کننده بازی‌های لیگ یک، کمپانی مدیا پرو، تشدید شد.

علاوه بر این، هنگامی که همه‌گیری لیگ فرانسه را در بهار ۲۰۲۰ متوقف کرد، لیون در رده هفتم قرار گرفت و زمانی که جدول رده‌بندی به همان شکل ماند و لیگ نیمه‌کاره تمام شد، لیون به پایین‌ترین رتبه باشگاه در بیش از دو دهه اخیر سقوط کرد. تصمیم دولت فرانسه برای نیمه‌کاره گذاشتن آن فصل لیگ ۱، انتقاد اولاس را برانگیخت چرا که تیم او برای اولین بار از فصل 97-1996 سهمیه اروپایی نگرفت. این اتفاق، همراه با مسئولیت‌های مداوم باشگاه برای پوشش هزینه‌های زیرساختی، چالش سختی را ایجاد کرد.

لیون در فصول 21-2020 و 22-2021 ضرر خالص ۱۶۲.۵ میلیون یورویی داشته است. آنها در دو فصل گذشته هفتم و هشتم شدند و با عدم کسب سهمیه رقابت‌های اروپایی، درآمدهای اساسی مسابقات اروپایی را از دست داده‌اند. این بدان معناست که لیون، در داخل و خارج از زمین، به تجارت موفق انتقال بازیکن بسیار بیشتر وابسته می‌شود.

سود باشگاه لیون پیش از کسر مالیات در یک دهه گذشته

لیون شروع به افت کرد. آنها هنوز هم گهگاه ثابت می‌کردند که فروشندگان قدرتمندی هستند و بیش از ۱۷۵ میلیون پوند درآمد بیشتر از آنچه از سال ۲۰۲۰ خرج کرده‌اند، با فروش بازیکنانی از جمله لوکاس پاکتا به وستهم، برونو گیمارش به نیوکاسل و مالو گوستو به چلسی با مجموع ۱۱۷ میلیون پوند، بدست آورده‌اند.

آکادمی باشگاه نیز همچنان به درآمدزایی خود ادامه می‌دهد؛ کاستیو لوکِبا، ۲۰ ساله، با ۳۰  میلیون یورو به لایپزیش فروخته شد و بردلی بارکولا، ۲۱ ساله، تابستان امسال با مبلغ ۴۵ میلیون یورو به پی‌اس‌جی پیوست. اما اشتباهات مهمی وجود داشته که مهم‌ترین آنها عدم موفقیت در جذب حسام عوار، موسی دمبله و ممفیس دیپای است که همگی در پایان قرارداد خود با انتقالی آزاد لیون را ترک کردند و قبلاً در بازار نقل و انتقالات خواهان زیادی داشتند. انتقال‌های هوشمند قبلی باشگاه نیز به حاشیه رانده شده، با خریدهای ناامیدکننده‌ای که رکوردهای نقل و انتقالات باشگاه را در دو فصل گذشته جابجا کرد.

تابستان ۲۰۱۹ لیون بیش از ۱۰۰ میلیون یورو، از جمله ۲۵ میلیون یورو به اضافه پاداش برای جف رینه آدلاید از آنژه، بازیکن سابق تیم جوانان آرسنال که اکنون برای تیم بلژیکی مولن‌بیک بازی می‌کند، هزینه کرد، باشگاهی که تحت کنترل تکستور، سهامدار عمده لیون است. این مثال خوبی برای نشان دادن افت ناگهانی باشگاه است.

‌لاکازت که با انتقالی آزاد از آرسنال به لیون بازگشت، فصل گذشته ۳۱ گل به ثمر رساند و از این قاعده مستثنی بود. باشگاه به دنبال ارتقای استراتژی جذب بازیکن است- استخدام متیو لوئی ژان، که قبلا در مارسی کار کرده، برای رهبری امور این را نشان می‌دهد- اما منتقدان هنوز از تیمی صحبت می‌کنند که در برخی پست‌ها بیش از حد بازیکن دارد و در برخی دیگر با کمبود مهره مواجه است.

نحوه مالکیت جدید لیون نیز پیچیده است. تکستور همچنین دارای سهام باشگاه کریستال پالاس در لیگ برتر است (اما کنترل اکثریت را ندارد). او سهام مولن‌بیک را هم که فصل گذشته تحت مالکیتش به لیگ برتر بلژیک صعود کرد، به دست آورده و سهامدار اکثریت باشگاه برزیلی بوتافوگو است که به نظر می‌رسد برای یک قهرمانی خیره‌کننده در سری‌ A [برزیل] آماده می‌شد و تنها در هفته‌های اخیر به طرز چشمگیری دچار افت شده است‌. (توضیح: بوتافوگو در 11 هفته پایانی 6 تساوی و 5 شکست داد و در نهایت با شش امتیاز فاصله نسبت به پالمیراس قهرمان در رتبه پنجم قرار گرفت.)

تکستور ۵۸ ساله، ایده‌های [خاص] خود را در مورد استخدام بازیکن تحت یک مدل چند باشگاهی دارد که در آن هر انتقال به نفع دیگری است.

در ظاهر، بوتافوگو راهی برای [انتقال] استعدادهای آمریکای جنوبی است و مولن‌بیک به آنها اجازه می‌دهد تا بازیکنان را پرورش دهند و امتیازهای لازم برای تأیید هیئت نظارت (GBE) را به دست آورند – سیستمی مبتنی بر امتیاز که در آن بازیکنان خارجی باید حداقل ۱۵ امتیاز کسب کنند تا واجد شرایط بازی در یک تیم لیگ برتری یا تحت نظر اتحادیه باشند. لیون سپس به بهبود مجموعه استعدادهای موجود کمک می‌کند و سابقه‌ خوبی در تجارت بازیکنان با ارزش بالا دارد.

و اگر بتوانید در این مسیر برنده شوید، آنگاه ممکن است همه خوشحال باشند، اما همانطور که اکنون هست، برخی از هواداران لیون تعجب می‌کنند که چرا مالک آنها به همان اندازه که به حفظ تیمشان در لیگ برتر فرانسه علاقه دارد، به تصمیمات داوری در هم برزیل علاقه دارد.

تکستور در ابتدای مذاکرات خود با لیون گفت که باشگاه فرانسوی “مرکز جدید سرمایه‌گذاری‌ها و سنگ بنای پروژه ما” خواهد بود. او گفت که قصد دارد “ارزش‌های توسعه و خودسازی” را در اینجا نشان دهد. برنامه این بود که لیون “در فرانسه و اروپا به بالاترین سطح دست یابد”. بنابراین جای تعجب نیست که برای هواداران لیون سوال پیش آمده که چگونه در انتهای جدول قرار گرفته‌اند و در معرض خطر واقعی سقوط به دسته پایین‌تر قرار دارند.

لیون با هزینه ۶۰۰ میلیون یورویی، ورزشگاه گروپاما را با ظرفیت ۵۹۰۰۰ نفری ساخت.

اوضاع لیون چقدر بد است؟

اتحاد دوران جدید و قدیم به طرز چشمگیری بین اولاس و تکستور شکسته شده است. در ماه می، اعلام شد که اولاس به عنوان رئیس افتخاری به سمت یک نقش تشریفاتی‌تر درمی‌آید. تکستور مدیر عامل شرکت OL Groupe شد، که در واقع به این معنی بود که دوران اولاس در لیون به پایان رسیده است.

این به یک دشمنی تبدیل شد که در رسانه‌ها به آن دامن زده شد. زیرا تکستور ادعا می‌کرد که اولاس پشیمان بود و دوست ندارد باشگاهی را که سال‌ها اداره می‌کرد، رها کند. تنش‌ها تا حدی افزایش یافت که ناظر مالی فوتبال فرانسه (DNCG) اصرار داشت بر فعالیت‌های نقل و انتقالات باشگاه نظارت داشته باشد و سپس فعالیت‌هایی را که لیون می‌توانست در بازار نقل و انتقالات تابستان گذشته انجام دهد، محدود کند. آن هم پس از اینکه لیون اعلام کرد “علی‌رغم استدلال‌های مالی، تکستور تضمین مالی کافی ارائه نکرد.”

تکستور در پنجره نقل و انتقالات تابستانی گفت:”این احساس وحشتناکی است که با دست بسته به استقبال مرکاتو (پنجره نقل‌وانتقالاتی) می‌رویم. ما مقیاس سرمایه‌گذاری برای جایگاه‌مان را روی بازیکنانی با ارزش ۳۰ تا ۵۰ میلیون یورو بستیم، اما نمی‌توانیم این پول را خرج کنیم.”

پس از اینکه تکستور در ماه آگوست یک کنفرانس مطبوعاتی پرحاشیه داشت و همه‌چیز را بیان کرد، اولاس او را به افترا متهم کرد. تکستور گفته بود که قبل از فروش باشگاه به طور کامل از مشکلات مالی لیون با DNCG مطلع نشده است. اولاس این موضوع را رد کرد و سپس به دادگاه تجاری لیون رفت تا دستور مسدود کردن ۱۴.۵ میلیون یورو از سرمایه باشگاه را صادر کند که معادل پولی است که تکستور برای خرید سهام به او بدهکار است.

لیون سپس بیانیه‌ای منتشر کرد و گفت:”باشگاه عمیقاً متاسف است که رئیس سابق آن، که همچنین سهامدار و مدیر شرکت است و به همین دلیل کاملاً از ماهیت بسیار مخرب اقدامات خود آگاه است، یک حمله خشونت‌آمیز و غیرقانونی را آغاز کرده است.”

در تابستان، تکستور به اتلتیک گفته بود که DNCG او را با استانداردهای متفاوتی نسبت به زمان اولاس، محدود کرده است. با وجود محدودیت‌های مالی، نقل و انتقالات تابستانی پیش رو ترکیبی از معاملات ارزان، انتقال‌های قرضی و نقل و انتقالات رایگان بود، از جمله تصمیم تکستور برای به خدمت گرفتن جیک اوبراین، انتقالی ۱ میلیون پوندی از کریستال پالاس (که تکستور در آن سهام دارد)، هرچند هرگز برای پالاس بازی نکرده بود. همه در لیون تحت تأثیر این انتقال قرار نگرفتند، اما او گل پیروزی را در تنها برد این فصل لیون به ثمر رساند؛ یعنی پیروزی ۱-۰ مقابل رن قبل از آغاز بازی‌های ملی.

یک انتقال خاص باعث تعجب بسیاری شد، زمانی که مولن‌بیک (یکی دیگر از باشگاه‌های هلدینگ فوتبال ایگل) از مدل چند باشگاهی استفاده کرد تا ارنست نواما را از نورژلاند به مبلغ ۲۵ میلیون یورو به خدمت بگیرد آن هم با یک مبلغ بالای غیرعادی برای یک باشگاه بلژیکی، فقط برای این که بازیکن بلافاصله به لیون قرض داده شود.

با کنار گذاشتن اولاس، تکستور، لورن بلان (یکی از انتخاب‌های اولاس) را پس از چهار بازی فصل برکنار کرد و احتمالاً از انجام ندادن زودتر آن هم پشیمان است. تکستور سپس علی‌رغم زیر نظر گرفتن جنارو گتوزو و خولن لوپتگی، برای نجات میراث لیون به فابیو گروسو روی آورد، مربی‌ای که قبلاً بین سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹ یرای لیون بازی می‌کرد و فصل گذشته در فروزینونه ایتالیا تاثیرگذار ظاهر شد (توضیح مترجم: گروسو تنها بعد از 7 هفته حضور روی نیمکت لیون از این باشگاه اخراج شد. در حال حاضر پی‌یر ساژ هدایت این تیم را برعهده دارد.

راه خروج چیست؟

تکستور برای تکمیل خرید اولیه خود از لیون به کمک نیاز داشت. بیل فولی، میلیاردر آمریکایی، ابتدا در صف اول تامین این پول بود، اما کنار کشید و تصمیم گرفت به جای آن باشگاه لیگ برتری بورنموث را بخرد. سرمایه‌گذارانِ نهادی با حدود ۴۰۰ میلیون یورو از «صندوق مدیریت Ares»، و همچنین ۷۵ میلیون یورو از Iconic Sports و Elmwood Partners نیز برای خرید باشگاه به تکستور کمک کردند و اکنون بازگشت [سرمایه‌شان] را می‌خواهند. بدهی ناخالص لیون در سال ۲۰۲۳ از ۴۵۰ میلیون یورو فراتر رفت، اما تکستور در حال انجام اقداماتی برای رفع این مشکل است.‌

میزان بدهی‌های لیون در مقابل درآمدها

در این ماه، بلومبرگ گزارش داد که لیون با سرمایه‌گذاران برای تامین مالی مجدد ۳۲۰ میلیون یورو به توافق رسیده است، در حالی که باشگاه همچنین به دنبال فروش دارایی‌هایی از جمله سالن ۱۶۰۰۰ نفری است که گزارش‌ها حاکی از آن است که بخشی از پول آن در آکادمی‌های فوتبال هلدینگ فوتبال ایگل در سراسر دنیا مجددا سرمایه‌گذاری خواهد شد. باشگاه امیدوار است که پول جمع‌آوری‌شده به گروه اجازه دهد تا مانده بدهی‌های بلندمدت را که برای تامین مالی ورزشگاه تیم ضروری است، مانند وام‌های دولتی دریافت‌شده پس از همه‌گیری کووید-۱۹ و همچنین تعهد دائمی به وام‌دهندگان، بازپرداخت کند.

گروه کلی همچنین در حال انعقاد قراردادی- در ماه می اعلام شد اما مشروط به تایید مقررات- است که ساختار چند تیمی زنان را نیز تشکیل می‌دهد و تیم فوتبال زنان آمریکایی واشنگتن اسپریت را در بر می‌گیرد. شرکت تحت کنترل میشل کانگ، مالک اسپیریت خواهد بود، در حالی که لیون ۴۸ درصد مالکیت را تصاحب خواهد کرد. برای اجتناب از مالکیت بیش از یک باشگاه در لیگ فوتبال زنان آمریکا، گروه لیون که مالک تیم امریکایی OL Reign نیز هست، فرآیند فروش رسمی این باشگاه را آغاز کرده است.

تیم زنان لیون در یک دهه گذشته بیش از هر باشگاه دیگری قهرمانی در اروپا را جشن گرفته است.

در حالی که وضعیت پیچیده است، به نظر می‌رسد تکستور آن را قابل کنترل می‌داند. باشگاه انکار می‌کند که فروش سالن ورزشی یا تیم OL Reign برای کسب درآمد است، و استدلال می‌کند که آنها در حال تلاش برای بازگشت به “ارزش‌های اصلی” در فوتبال هستند.

ورزشگاه لیون همچنان یک راه درآمدزایی خوب به شمار می‌رود. ژوئن آینده آنها دو بار میزبان کنسرت‌های تیلور سوئیفت خواهند بود و کُلدپلی هم سه اجرا در آنجا دارد. گروپاما همچنین میزبان پنج مسابقه جام جهانی راگبی بود و ۱۱ مسابقه فوتبال مردان و زنان در بازی‌های المپیک ۲۰۲۴ پاریس را نیز میزبانی می‌کند.

‌اما اگر اوضاع در زمین فوتبال تغییری نکند، این ورزشگاه نیز خانه یک باشگاه فوتبال دسته دومی فرانسه می‌شود.