شماره پیراهن‌های تاریخی؛ شماره 2، تو یک مدافع راست هستی!

هفت‌یک– اگر بخواهیم صادق باشیم، باید گفت که پیراهن شماره 2 درخشندگی چندانی بین شماره پیراهن‌های بازیکنان در زمین فوتبال ندارد. این شماره درخشندگی شماره بازیکنان هجومی یا گیرایی شماره‌هایی چون 4، 5 یا 6 را نیز ندارد. این شماره حتی به اندازه شماره 3 نیز از قدرت هجومی و حرکات ترکیبی برخوردار نیست. این شماره پیراهنی است که نقشی محکم، کاربردی و قابل اطمینان را ایفا می‌کند. با این حال ارزیابی شماره‌های بازیکنان خط دفاع از نظر تکامل تاکتیکی از همه جذاب‌تر است.

وقتی استفاده از شماره پیراهن در دهه 30 و 40 میلادی آغاز شد، شماره پیراهن‌ها معمولا با توجه به پست هر بازیکن در سیستم قدیمی 5-3-2 هرمی، از راست به چپ و از عقب به جلو انتخاب می‌شد. در سراسر دنیا، تیم‌ها از این سیستم به اشکال مختلف عبور می‌کردند اما با این حال این شیوه استفاده از شماره پیراهن همچنان ادامه داشت.

این موضوع بدین معناست که هر تیمی حداقل روی کاغذ با توجه به همین سیستم از شماره‌گذاری پیراهن بازیکنان استفاده می‌کرد. شماره 2 برای مدافعان راست استفاده می‌شد که در آن زمان به یک مدافع میانی اشاره داشت. امروزه تنها دو گزینه مورد قبول برای استفاده از پیراهن شماره 2 وجود دارد که یا دفاع راست است یا مدافع میانی که در سمت راست به میدان می‌رود. این تفاوت برای توضیح تغییر تاکتیکی در میانه‌های قرن اخیر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

نحوه اختصاص شماره پیراهن به بازیکنان پست‌های مختلف در آرایش 5-3-2

در بریتانیا شماره 2 بیش‌تر برای مدافع راست به کار می‌رود. دلیل این موضوع این است که سیستم 5-3-2 به سیستم WM تغییر پیدا کرده که یک مدافع میانی- به صورت خاص هافبک دفاعی در فرهنگ فوتبالی آن زمان – بین دو دفاع وسط قرار گرفت تا به سومین مدافع تبدیل شود. این سیستم توسط هربرت چپمن در آرسنال استفاده شد و اولین‌بار جک باتلر و پس از او هاربی رابرتز، در سیستم W-M، از هافبک میانی به دفاع وسط تغییر پست دادند.

چپمن اولین مربی بود که از مدافعان کناری خود خواست تا به وینگرهای حریف، بیش‌تر از هافبک‌های میانی، توجه کنند، بدین معنا که تام پارکر در آرسنال اولین بازیکنی بود که در واقع در پست دفاع راست مدرن در برابر وینگر چپ حریف قرار می‌گرفت. مشخص نیست که آیا پارکر در واقع یک شماره 2 بود یا نه؛ چرا که در آن زمان شماره پیراهن چندان مرسوم نبود اما او نقشی کلیدی در پیشرفت شماره 2 به عنوان شماره پیراهن مدافع راست در فوتبال انگلیس داشت.

تام پارکر نقش مهمی در تبدیل شدن شماره 2 به عنوان شماره ویژه مدافعان راست در فوتبال انگلیس ایفا کرد.

سایر کشورها خصوصا برزیل نیز همین روند را پشت سر گذاشتند. آنها این موضوع را بیش از همه مدیون ژِنتیل کاردوسو هستند که برای تماشای بازی آرسنالِ چپمن به انگلیس رفت. او قانع شد که پس از تغییراتی که در قواعد آفسایدگیری ایجاد شده، نیاز به استفاده از سیستم WM وجود دارد و این ایده‌ها را با خود به آمریکای جنوبی برد و در آنجا هدایت تقریبا تمامی تیم‌های بزرگ برزیل شامل واسکودوگاما، فلومیننزه، کورینتیانس، کروزیرو، بوتافوگو و سائوپائولو و سایر تیم‌ها را بر عهده گرفت.

مانند انگلیس، در برزیل هم پیراهن شماره 2 به مدافع راست رسید. بازیکنانی مانند کافو، مایکون و دنی آلوز این پیراهن را بر تن داشتند و در سال‌های اخیر نیز تیاگو سیلوا نیز این پیراهن را در تیم ملی بزریل مانند باشگاه پاری‌سن ژرمن انتخاب کرد؛ این در حالی است که پیش از این شماره‌های 4 و 3 را بر تن می‌کرد. لازم به ذکر است که برزیل مدتی در اوایل دهه 70 میلادی پیراهن شماره 2 را برای مدافع میانی و پیراهن شماره 4 را برای مدافع راست استفاده می‌کرد. کارلوس آلبرتو یکی از بهترین گل‌های مدافعان راست را با پیراهن شماره 4 در فینال جام جهانی 1970 برابر ایتالیا به ثمر رساند.

اما این سیستم بیش‌تر مخصوص آرژانتین و اروگوئه بود که تکامل دفاع شرایط دیگری داشت و جاناتان ویلسون در کتاب “واژگونی هرم” (Inverting the pyramid) به این نکته اشاره کرد. در این مورد به جای این که مدافع راست بازیکنی باشد که در طول حرکت می‌کند، این بازیکن میانی راست که پیراهن شماره 4 را بر تن داشت، بود که رو به عقب حرکت می‌کرد. آرژانتین در ابتدا از سیستم انگلیسی در شماره پیراهن‌ها استفاده می‌کرد و شماره 2 را به عنوان مدافع راست می‌شناخت اما بعد از این که نوربرتو یاکونو، بازیکن میانی با تفکرات دفاعی، برای تیم افسانه‌ای ریورپلاته  معروف به ‘لاماکینا’ در دهه 40 میلادی به عنوان دفاع راست به میدان رفت، این به یک قالب مورد استفاده در فوتبال آرژانتین تبدیل شد که دفاع راست شماره 4 را بر تن کند. یاکونو 393 بازی برای ریورپلاته انجام داد و حتی یک گل هم نزد و این نشان می‌دهد که او تا چه اندازه معرف این پست بوده است. شماره 2 به عنوان چیزی مشابه با پست او در سیستم 5-3-2 باقی ماند: بازیکن سمت راست از بین دو مدافع میانی. البته که این روند امروزه نیز همچنان مشاهده می‌شود.

در آرژانتین شماره 2 معمولا یک مدافع وسط فرمانده است و در طول 20 سال گذشته این شماره بر تن بازیکنانی چون روبرتو آیالا، مارتین دمیکلیس و اسکیل گارای بوده و هرگز توسط یک مدافع راست استفاده نشده است. تعداد زیادی از مدافعان آرژانتینی حاضر در لیگ برتر انگلیس مانند هوراسیو کاربوناری در دربی کانتی و فابریسیو کولوچینی در نیوکاسل نیز بر استفاده از شماره 2 تاکید داشتند.

این موضوع در اروگوئه نیز صادق است. آنها به صورت مستقیم از سیستم 5-3-2 به دفاع چهار نفره رفتند اما شماره 4 توسط بازیکنانی که در پست بازیکن میانی سمت راست به میدان می‌رفت، مورد استفاده قرار گرفت؛ بنابراین شماره 2 همچنان بر تن مدافعان میانی باقی ماند. بازیکنانی چون دیگو لوگانو و خوسه خیمنس در سال‌های اخیر این پیراهن را بر تن داشتند. دیگو گودین در بازی‌های ملی پیراهن شماره 3 را بر تن کرد اما در اتلتیکو مادرید پیراهن شماره 2 را می‌پوشید.

پیراهن شماره 2 در پورتو از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا کاپیتان‌های این تیم در زمان فتح لیگ قهرمانان اروپا، این پیراهن را به تن داشتند.

در بین بیش‌تر باشگاه‌های بزرگ اروپایی، پیراهن شماره 2 در پورتو از ارزش بیش‌تری برخوردار بوده است. این پیراهن توسط کاپیتان‌های آنها که قهرمان چمپیونزلیگ بوده‌اند مانند ژوائو پینتو(توضیح مترجم: با مهاجم طلایی پورتو و تیم ملی پرتغال اشتباه نشود) در 1987 و ژُرژ کاستا در 2004 استفاده شده است. بازیکنانی چون برونو آلوس و دانیلو نیز این پیراهن را به تن می‌کردند و این فصل این شماره در اختیار توماس استیوز 17 ساله قرار گرفت. استیوز که هنوز اولین بازی خود با تیم اول را نیز انجام نداده، توجه باشگاه‌هایی چون منچسترسیتی و بارسلونا را به خود جلب کرده اما احتمال دارد که به سنت پسندیده این پیراهن در پورتو ادامه دهد.

پیراهن شماره 2 همچنین در اینترمیلان به لطف حضور 20 ساله جوزپه برگومی با این لباس معنای خاصی دارد. برگومی در سال‌های آخر فوتبال خود، به عنوان مدافع وسط و سوییپر به میدان رفت اما در ابتدا به عنوان یک مدافع راست بازی می‌کرد و پیراهن شماره 2 را نیز انتخاب کرده بود. او به دلیل یارگیری‌های سفت و سخت و همچنین فیزیک بدنی خود معروف بود و در طول دوران فوتبال خود 12 بار از زمین بازی اخراج شد و همواره از سیستم بازی آرژانتینی و اروگوئه‌ای استفاده می‌کرد.

برای تماشاگران بریتانیایی دیدن یک بازیکن شماره 2 به عنوان بازیکن میانی نشانگر یک بازیکن فرمانده در میدان است. بازیکنان با فیزیک بدنی نه چندان قوی هرگز به عنوان یک شماره 2 مناسب شناخته نشده‌اند. ویکتور لیندلوف در منچستریونایتد مثال خوبی برای این موضوع است و آنتونیو رودیگر از چلسی و وینستون رید از وستهام نیز گزینه‌های دیگر به حساب می‌آیند. به صورت کلی، شماره 2 همچنان شماره مدافعان راست به حساب می‌آید. کایل واکر، هکتور بیرین، داریل یانمات، مت دوئرتی، سم بالدوک، سدریک سوارس و مکس آرونز از این موارد هستند. ترنت الکساندر آرنولد در انتظار جدایی رسمی ناتان کلاین از لیورپول است تا شماره 66 زشت خود را با شماره 2 عوض کند.

البته که دیدن شماره 2 در هر جای دیگری از زمین به نظر مضحک می‌رسد. مثال‌های بسیار کمی از مدافع چپ یا هافبک‌های میانی هستند که این شماره را بر تن کرده باشند. مورگان اشنایدرلین پس از یک فصل و نیم حضور در اورتون این شماره را تغییر داده و شماره 18 را انتخاب کرد تا میسون هولگیت پیراهن شماره 2 را به تن کند. مثال‌های به یاد ماندنی از بازیکنان هجومی نیز هستند که پیراهن شماره 2 را انتخاب کرده باشند. کلینت دمپسی تصمیم گرفت این شماره را بر تن کند چون اولین شماره پیراهنی بود که در آغاز دوران فوتبالش در تیم کالج پوشیده بود. او در این باره گفت:” این افراد هستند که شماره‌ها را می‌سازند، شماره‌ها تاثیری در ساختن بازیکن ندارند.”

با این حال بهترین مهاجم با پیراهن شماره 2، گایزکا توکرو، بازیکن سابق اتلتیک بیلبائو، بود. او به دلیل نداشتن تکنیک و ظرافت در بازی شناخته می‌شد اما این موارد را با انرژی، عزم جزم و دوندگی بی‌اندازه خود جبران کرده بود و به نوعی پیراهن شماره 2 بسیار برای او مناسب بود. تماشای او در پیراهن شماره 9 مضحک بود چرا که این شماره مناسب یک تمام کننده تمام عیار است و شماره 10 نیز برای یک بازیساز درخشان در زمین استفاده می‌شود. توکرو واقعا یک شماره 2 بود: یک بازیکن وظیفه‌شناس، تلاشگر و دونده. او در خط حمله دست و پا چلفتی به نظر می‌رسید و استفاده از پیراهن شماره 2 برای یک مهاجم، کاملا غیر قابل درک بود. با این حال توکرو آن را به تن کرد و با این پیراهن، به خوبی از عهده بازی در خط حمله برآمد.